Waar komt dit nieuws vandaan?
Een internationaal team van Amerikaanse, Australische en Britse onderzoekers voerden gezamenlijk onderzoek uit op DNA-niveau van prostaatkankerpatiënten (1). Hiervoor hebben ze DNA-gegevens vergeleken van 79.194 prostaatkankerpatiënten met DNA-gegevens van 61.112 mannen zonder prostaatkanker. Het doel was genetische verschillen opmerken tussen de 2 groepen. Deze verschillen worden in de medische literatuur DNA-merkers genoemd: ze kunnen gebruikt worden om kanker vroegtijdig op te sporen. Er waren al 85 DNA-merkers gekend en dankzij dit internationale onderzoek zijn er bijkomend nog 63 DNA-merkers geïdentificeerd. Dit leidt ertoe dat er nu een breder zoekterrein bestaat om genetische tests te ontwikkelen om mannen met een grote kans op prostaatkanker vroegtijdig te identificeren. Een Brits kankerinstituut heeft via drie Londense huisartspraktijken mannen geïdentificeerd met meerdere gevallen van prostaatkanker in de familie. Van deze mannen werden speekselstalen verzameld en daarop werd genetisch onderzoek verricht, waarbij gezocht werd naar zowel de reeds gekende DNA-merkers als de nieuwe. Op basis van de resultaten zijn de hoogrisico-mannen nu doorgestuurd voor verder onderzoek naar prostaatkanker prostaatkanker. De resultaten daarvan zijn helaas nog niet gekend.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De studie was vooral gericht op het vinden van zoveel mogelijk DNA-merkers voor prostaatkanker en niet zozeer op het ontwikkelen van een speekseltest. In geval de resultaten van de speekselanalyses inderdaad mannen met prostaatkanker op het spoor komen, kan er pas gedacht worden aan toepassingen in de praktijk. Zover staat het onderzoek helaas nog niet. De onderzoekers veronderstellen dat ze op dit moment zeker nog niet alle DNA-merkers voor prostaatkanker geïdentificeerd hebben.
Dergelijke speekseltest zou niet alle mannen met prostaatkanker kunnen identificeren, maar mogelijk wel nauwkeurig zijn dan de PSA-test, die niet langer wordt aanbevolen als algemeen screeningsonderzoek. Overigens werden in deze studie enkel DNA-gegevens verzameld van Europese mannen waardoor zo’n speekseltest niet bruikbaar zou zijn voor niet-Europeanen.
Dat het nieuws nu al de media haalde, is het gevolg van een persbericht dat het Britse kankerinstituut uitstuurde en waarin de mogelijkheid van een speekseltest (voorbarig) gesuggereerd wordt.
Er wordt al lang gezocht naar een accurate opsporingstest voor prostaatkanker: gelijkaardige studies halen geregeld de media.
Conclusie
Dankzij dit onderzoek bestaan er nu meer DNA-merkers om mannen met een verhoogd risico op prostaatkanker te identificeren. Of er ooit een bruikbare speekseltest, met een hogere betrouwbaarheid dan de klassieke PSA-test, kan ontwikkeld worden op basis van deze genetische informatie valt nog af te wachten.
