Waar komt dit nieuws vandaan?
Onderzoekers van de universiteit van Utrecht analyseerden 652 medische dossiers van kinderen tussen 6 en 17 jaar die de diagnose astma hadden gekregen of het hele jaar door een puffertje gebruikten (medicijnen voor astma worden meestal geïnhaleerd in de longen via een puffer) (1). Ze gingen na hoe de artsen die diagnose astma hadden gesteld. Episodes van kortademigheid en een piepende ademhaling kunnen op astma wijzen (vermoedelijke diagnose), maar dit moet bevestigd worden aan de hand van spirometrie. Een spirometer is een apparaatje waarin je moet ademen en dat de longcapaciteit evalueert. Bij kinderen jonger dan 6 jaar kan geen spirometrie worden uitgevoerd, maar bedoeling is dat dit na die leeftijd wel geëvalueerd wordt bij vermoeden van astma. Bij vermoeden van allergisch astma kunnen bijkomend allergietests worden uitgevoerd. Van alle geanalyseerde dossiers met een astmadiagnose en/of astmamedicatie was slechts bij 16,1% van de kinderen een spirometrie uitgevoerd, bij 23,2% moest dit nog bevestigd worden door spirometrie, bij 53,5% was astma onwaarschijnlijk en kon spirometrie de diagnose niet bevestigen. De overige 7,2% kreeg astmamedicatie zonder astmadiagnose.
De onderzoekers concluderen dat ongeveer de helft van de kinderen tussen 6 en 17 jaar de diagnose astma krijgen of het jaar rond een puffer krijgen voorgeschreven, zonder dat ze astma hebben.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Astma bij kinderen wordt in Nederland overgediagnosticeerd. Nederlandse huisartsen mogen geen spirometrie uitvoeren: daarvoor moeten ze hun patiëntjes met vermoeden van astma doorverwijzen naar de pediater. Dat zou een deel van de overdiagnoses kunnen verklaren, stellen de auteurs van de studie. In Vlaanderen mogen huisartsen wel spirometrisch onderzoek verrichten (wordt zelfs terugbetaald) bij vermoeden van astma bij kinderen, maar ook bij ons wordt astma volgens internationale cijfers te vaak gediagnosticeerd. Het toelaten van spirometrie door huisartsen in Nederland biedt dus waarschijnlijk geen oplossing aan het probleem van overdiagnose. Best mogelijk dat ook pediaters de diagnose vaker stellen dan nodig. Lang niet alle huisartsen in Vlaanderen beschikken over een spirometer. Ze gebruiken eerder een piekstroommetertje: een toestelletje waarin je zo krachtig mogelijk moet uitblazen. Een piekstroommeting geeft al een zekere indicatie voor de diagnose astma: zie de patiëntenrichtlijn astma: klachten en diagnose (http://www.gezondheidenwetenschap.be/richtlijnen/astma-klachten-en-diagnose).
Ook in andere landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk, wordt astma waarschijnlijk te vaak gediagnosticeerd en worden te makkelijk puffers voorgeschreven aan kinderen.
Conclusie
In Nederland wordt de diagnose astma bij kinderen veel te vaak gesteld, zo blijkt uit onderzoek. Of dit ook bij ons het geval is, is niet bekend.
