Waar komt dit nieuws vandaan?
De Christelijke Mutualiteit (CM) analyseerde hoeveel van haar leden tussen 0 en 9 jaar trommelvliesbuisjes kregen in 2017 en 2018, en in welke ziekenhuizen (1). Hieruit blijkt dat meer dan 16.000 kinderen uit die leeftijdscategorie trommelvliesbuisjes kregen omdat ze regelmatig last hebben van oorontstekingen. Opvallend: in het ene ziekenhuis lopen kinderen tot 14 keer meer kans dat de neus-keel-oorarts trommelvliesbuisjes plaatst dan in een ander ziekenhuis.
De sterk uiteenlopende cijfers wijzen er volgens de auteurs op dat sommige ziekenhuizen te snel tot het plaatsen van trommelvliesbuisjes overgaan. Zo leidt een consultatie bij een neus-keel-oorarts in Eeklo in ruim 27% van de gevallen tot een ingreep en in het Universitair Ziekenhuis Koningin Fabiola in Brussel in nog geen 2%. De kans op trommelvliesbuisjes hangt ook sterk af van de plaats waar je woont: in Vlaanderen kreeg net geen 2% van alle kinderen in 2018 de buisjes geplaatst, in Wallonië 1% en in Brussel niet meer dan 0,6%. De gemiddelde jaarlijkse totaalkost voor trommelvliesbuisjes bedraagt ongeveer 3,7 miljoen euro.
Verschillende neus-keel-oorartsen reageerden boos in de media. Ze stellen enerzijds dat oorontstekingen tot gevaarlijke perforaties en taalachterstand (door gehoorverlies) kunnen leiden, en anderzijds dat het plaatsen van trommelvliesbuisjes het gebruik van antibiotica vermindert.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Acute oorontstekingen komen vaak voor bij kinderen en genezen meestal spontaan. Antibiotica zijn meestal niet nodig, al wordt een uitzondering gemaakt voor kinderen jonger dan 6 maanden, kinderen tussen 6 maanden en 2 jaar die erg ziek zijn of een dubbele oorontsteking hebben en kinderen die langer dan 3 dagen ziek zijn. Blijft er door de oorontsteking toch langdurig vocht in het oor, dan is er sprake van lijmoor, wat kan leiden tot tijdelijk slechter horen. Lijmoor en gehoorverlies herstellen spontaan. Toch kan het in specifieke gevallen nuttig zijn om trommelvliesbuisjes te plaatsen, bijv. na 3 oorontstekingen op een half jaar tijd of bij langdurig lijmoor.
Dat er vaak te snel wordt overgegaan tot het plaatsen van trommelvliesbuisjes (een ingreep met risico’s), tonen de cijfers uit het onderzoek van de CM. In Limburg, West- en Oost-Vlaanderen krijgen veel meer kinderen trommelvliesbuisjes in vergelijking met andere Belgische provincies.
In Nederland worden trommelvliesbuisjes gerekend tot de ‘onnuttige en onnodige behandelingen in het ziekenhuis’, omdat is vastgesteld dat gewoon afwachten vaak net zo effectief is. In België loopt het vooralsnog niet zo’n vaart, maar wordt wel een vorm van monitoring overwogen.
De cijfers komen overeen met de vaststellingen en cijfers van de overheid (Riziv) (2).
Conclusie
In Vlaanderen krijgen dubbel zoveel kinderen trommelvliesbuisjes na herhaalde oorontstekingen in vergelijking met Wallonië en Brussel. Ziekenhuizen in Oost- en West-Vlaanderen en Limburg spannen de kroon. Deze ingrepen zijn niet altijd nodig en niet zonder risico. Dat blijkt uit onderzoek van de Christelijke Mutualiteit.
