Waar komt dit nieuws vandaan?
Kris Van Kerckhoven is adviserend geneesheer bij een onafhankelijk ziekenfonds en ziet in die functie vaak personen met 'somatisch onverklaarbare' klachten. Ze voelen zich uitgeput, dolgedraaid, slapen slecht, hebben schouder-, nek- of rugpijn, verterings-, concentratie- of geheugenproblemen. Sommigen hebben de diagnose CVS, burn-out of fibromyalgie gekregen en hebben al een heel parcours van scans, echo's, bloedonderzoek, enz. doorlopen. Zonder resultaat. Na jarenlange observaties kwam de arts, zonder enig onderzoek, tot deze eenvoudige conclusie: 'Je lichaam spreekt tot jou in klachten. Als je erin slaagt de onderliggende boodschap te lezen en er vervolgens ook naar te handelen, is er geen reden waarom je lichaam niet van taal zou veranderen.' Met andere woorden: je kunt jezelf genezen van deze 'chronische aandoeningen'.
Van Kerckhoven schreef over zijn theorie een boek (1), dat nu in de boekhandel ligt en volop de media haalt. Volgens de auteur is inzicht in emoties de basis van het genezingsproces. De patiënt moet leren het onderscheid herkennen tussen psychische en niet-psychische emoties, tussen gezonde fysieke vermoeidheid en fysieke vermoeidheid die getriggerd wordt door emoties.
Volgens de auteur ligt de oorzaak van CVS en andere chronische onverklaarbare klachten in een chronisch overprikkelde hpa-as (hypothalamus-hypofyse-bijnier-as), waarbij hij de term ‘bijnieruitputting’, een onbestaande diagnose, niet schuwt. Het komt er grosso modo op neer dat CVS-patiënten zichzelf uitputten door ziekmakend gedrag: stress, overgevoeligheid, niet naar je lichaam luisteren, zorgen dat je over je grenzen gaat. Wie de moed vindt om wel naar primaire emoties te handelen, zou zich vanzelf kunnen genezen.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
CVS is een zeer complexe aandoening, waarover heel wat discussie bestaat en veel theorieën de ronde doen, maar waarvan we het fijne nog niet kennen. De aandoening wordt gekenmerkt door inspanningsintolerantie, abnormale vermoeidheid en ziektegevoel na een inspanning en vaak pijnovergevoeligheid. De meeste artsen zijn het erover eens dat CVS geen ingebeelde ziekte is, maar vermoedelijk gebaseerd is op (moeilijk detecteerbare) afwijkingen in het immuunsysteem en de hormoonhuishouding. Het is aangetoond dat een aantal metabole processen ontregeld zijn. Ook de zogenaamde hpa-as (hypothalamus-hypofyse-bijnier-as) is in het ziekteproces betrokken, maar onderzoek hierover geeft voorlopig geen uitsluitsel (2).
De vraag is wat de oorzaak is van dit alles. Is het een infectie? Gaat het om chronische stress waarop men vervolgens instort? Speelt de persoonlijkheid (perfectionisme) een rol? Ligt een vroegere traumatische levensgebeurtenis aan de basis? Men weet het niet. Wel blijkt uit onderzoek dat een kwart van de mensen met CVS zo’n ernstige vorm hebben dat ze aan huis of zelfs aan bed gekluisterd zijn (3). Hebben deze mensen niet goed geluisterd naar hun emoties?
Conclusie
Als simplistische oplossingen worden aangedragen voor complexe problemen waar veel mensen mee worstelen, zonder eenduidig wetenschappelijk onderzoek als basis, dan moeten de alarmbelletjes rinkelen. Stellen dat mensen met CVS beter moeten luisteren naar hun primaire emoties, is stigmatiserend.
