Waar komt dit nieuws vandaan?
In oktober 2013 zorgden twee publicaties over statines, dit zijn cholesterolverlagende medicijnen, in een Brits vakblad voor beroering: deze pillen zouden meer nadelen dan voordelen hebben. Beide publicaties kregen toen veel media-aandacht. Britse onderzoekers wilden weten of de krantenberichten van toen een impact hadden op het aantal mensen dat deze pillen slikt (1). Statines worden voorgeschreven aan mensen met een teveel aan cholesterol die meer risico lopen op hartinfarct en beroerte, omdat ze nog andere risicofactoren hebben (zoals roken, overgewicht, hoge bloeddruk), of omdat ze eerder een infarct of beroerte doormaakten.
De onderzoekers verzamelden gegevens uit een Britse databank waarin informatie over voorschriften afgeleverd door huisartsen wordt bijgehouden. Ze vergeleken de afgeleverde voorschriften voor statines per maand voor de periode januari 2011 tot maart 2015. Ze stelden vast dat in de periode oktober 2013 tot maart 2014 opvallend meer mensen stopten met hun statinebehandeling in vergelijking met de periode voor de negatieve media-artikels opdoken. Evenveel mensen die de pillen innamen als preventie (zonder voorafgaand infarct of beroerte) als mensen die de statines innamen omdat ze reeds een infarct of beroerte hadden doorgemaakt, hielden hun behandeling voor bekeken. Er werden nochtans niet minder statines voorgeschreven na de media-heisa als ervoor.
De onderzoekers schatten dat het spontaan stopzetten van statines door negatieve berichten in de media in een periode van 10 jaar voor 2000 tot 6000 extra hartinfarcten en beroertes zou kunnen leiden.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Gezondheidsnieuws in de media heeft een impact op het gedrag, dat doet deze studie alvast uitschijnen. Al kan hier niet bewezen worden dat media-artikels de ware reden zijn waarom individuen hun medicatie stopzetten. Tot hoeveel extra infarcten en beroertes dit kan leiden, is eveneens een schatting, maar dat er meer zijn dan anders, is zeer aannemelijk.
Het gaat hier om een Britse studie, maar de kans is groot dat ook bij ons mensen gestopt zijn met innemen van cholesterolverlagende medicijnen na negatieve berichten hierover in de media. Statines zijn namelijk de meest voorgeschreven pillen in België.
De media brengen nieuws soms ongenuanceerd, maar zijn zeker niet de enige ‘schuldige’ in dit verhaal. Wetenschappers zien hun studies doorgaans graag in de pers verschijnen, omdat dit voor aandacht zorgt en de kans op financiële steun voor onderzoek vergroot. Persberichten die worden uitgestuurd door onderzoeksinstellingen zetten soms opzettelijk de ophefmakende bevindingen in de verf of laten kanttekeningen bewust achterwege, omdat ze dan meer kans maken te worden opgepikt door de media. Niet alle journalisten zijn geschoold om wetenschappelijke studies juist te kunnen interpreteren.
Conclusie
Negatieve berichten over statines in de media hebben ertoe geleid dat meer mensen hun medicatie stopzetten, wat waarschijnlijk zal leiden tot meer hartinfarcten en beroertes. Op eigen houtje stoppen met medicatie is zelden een goed idee. Dat gezondheidsnieuws soms ongenuanceerd wordt weergegeven, is niet alleen de schuld van de media, maar evengoed van onderzoeksinstellingen en persbureaus, die hun studies maar wat graag in de media zien verschijnen.
