Waar komt dit nieuws vandaan?
Onderzoekers van de Universiteit van Maastricht wilden nagaan of lengte, BMI en fysieke activiteit een invloed hebben op het halen van je negentigste verjaardag (1). Hiervoor selecteerden ze 5.479 deelnemers geboren in het jaar 1916 of 1917. Op de leeftijd van 68-70 jaar (in 1986) vulden die personen een vragenlijst in, met vragen over o.a. hun gewicht, lengte, gewicht op 20 jaar en hun niet-beroepsgebonden fysieke activiteit. Vervolgens werden ze gevolgd tot de leeftijd van 90 jaar. 433 mannen en 994 vrouwen haalden die leeftijd.
Vrouwen die 90 jaar werden, hadden gemiddeld gezien een grotere lengte, een iets lagere BMI op 70 jaar en een kleinere toename van hun BMI sinds de leeftijd van 20 jaar. Ook waren ze vaker fysiek actief dan degenen die geen 90 kaarsjes mochten uitblazen. Bij de mannen waren er geen verschillen op vlak van lengte en BMI, maar ook hier werden de fysiek meer actieve deelnemers gemakkelijker 90 jaar. Vrouwen hadden een 31% hogere kans om 90 jaar te worden als ze op 70-jarige leeftijd langer waren dan 1,75 meter. Als ze echter een BMI hoger dan 30 hadden, daalde hun kans met 32% om die leeftijd te halen.
Mannen die meer dan 90 minuten per dag fysiek actief waren (wandelen, fietsen, de hond uitlaten, boodschappen doen, tuinieren, gymnastiek en sporten), hadden een 39% grotere kans om 90 jaar te halen in vergelijking met mannen die dagelijks max. 30 minuten fysiek actief waren. Vrouwen die tussen 30 en 60 minuten per dag fysiek actief waren, hadden een 21% grotere kans op een lang leven in vergelijking met degenen die hooguit 30 minuten per dag fysiek actief waren. In tegenstelling tot de mannen verlaagde meer fysieke activiteit (> 80 min./dag) bij vrouwen dan weer de kans om 90 te worden.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De aard van deze studie (observatiestudie) laat niet toe om een oorzaak-gevolg-conclusie te trekken. Deze studie leert ons wel dat er een verband is tussen enerzijds fysieke activiteit bij mannen en vrouwen en lichaamslengte en BMI bij vrouwen, en anderzijds de kans om 90 jaar te worden. Dit wil echter niet zeggen dat meer fysieke activiteit en een grotere lengte en lagere BMI in het geval van vrouwen de oorzaak zijn van het feit dat de personen 90 jaar worden. Er spelen veel andere factoren een rol die we onmogelijk kunnen achterhalen met dit type onderzoek.
Verder zijn gegevens verkregen op basis van vragenlijsten altijd een stuk minder betrouwbaar, zeker als het gaat over lengte, gewicht en hoeveel minuten je per dag actief bent. Weinig mensen zullen op hun 70ste nog precies weten hoeveel ze wogen toen ze 20 jaar waren. Ook gegevens over de hoeveelheid fysieke activiteit worden vaak onder- en zeker overschat.
Deze studie toont wel verschillen tussen mannen en vrouwen, en het is interessant om te achterhalen waar deze vandaan komen. Hoe lang iemand wordt op volwassen leeftijd wordt voor een deel genetisch bepaald (lengte van je ouders), maar ook door bepaalde omstandigheden in de kindertijd (infecties, ondervoeding). Of deze laatste factoren een invloed hebben op de latere ontwikkeling van bepaalde ziekten is niet gekend. Een hypothese kan zijn dat ziekten en ondervoeding in de kindertijd zorgen voor enerzijds een kleinere volwassen gestalte en anderzijds een hogere kans op bepaalde ziekten en dus een vroeger overlijden. Maar zo’n veronderstelling is helemaal niet bewezen.
Tot slot is het al lang duidelijk dat meer fysieke activiteit zorgt voor een hogere levensverwachting en een lager risico op bepaalde chronische aandoeningen (2,3). Dit verband wordt in deze studie voor zowel mannen als vrouwen bevestigd.
Conclusie
Deze Nederlandse studie stelt vast dat lange, slanke en fysiek actieve vrouwen een grotere kans hebben om 90 jaar te worden. Voor fysiek actieve mannen geldt hetzelfde. Wat bewegen en lichaamsgewicht betreft, klinkt dit logisch. Het verband met lichaamslengte is niet te verklaren en dus mogelijk een toevallige vondst.
