Waar komt dit nieuws vandaan?
Recent heeft de American Heart Association de verschillende types onderzoeken over het effect van slaapgebrek op onze hartgezondheid op een rijtje gezet. Zowel observationele als experimentele onderzoeken werden onder de loep genomen. De meeste studies spitsten zich toe op het verband tussen slaapgebrek en gewicht.
Uit het merendeel van de observationele onderzoeken blijkt dat mensen die weinig slapen (minder dan 6 uur per nacht) meer kans hebben om te verzwaren. Bovendien blijkt dat hoe minder men slaapt, hoe groter de gewichtstoename is. Hoeveel kilo’s erbij komen, varieert tussen de verschillende studies en is eerder beperkt. Uit de Nurses’ Health studie blijkt dat mensen die minder dan 5 of 6 uur sliepen per nacht, respectievelijk gemiddeld 1,14 kg en 0,71 kg meer wogen na 16 jaar dan mensen die minstens 7 uur sliepen per nacht.
In experimentele onderzoeken heeft men de verschillende hypothesen die het verband kunnen verklaren verder onderzocht. De belangrijkste conclusies zijn dat slaapgebrek vooral leidt tot meer eten (vooral vetrijk voedsel) en dat het geen invloed heeft op onze energiebehoefte. Doordat er meer energie opgenomen wordt dan er nodig is, zal het gewicht toenemen (1). Deze resultaten zijn bevestigd in een onlangs uitgevoerde meta-analyse. Hierbij heeft men de gegevens van 11 kleinere onderzoeken samen geanalyseerd: mensen die te weinig slapen, zouden per dag gemiddeld 385 kcal meer opnemen (2).
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De sterkte van deze literatuurstudie is dat vele verschillende types onderzoek grondig bekeken werden. Door het samenleggen van de resultaten komt men tot beter onderbouwde conclusies. De observationele onderzoeken zijn interessant omdat op een relatief gemakkelijke manier een grote groep mensen kan onderzocht worden. Een nadeel is dat het moeilijk is om een oorzakelijk verband aan te tonen. Daarvoor zijn experimentele onderzoeken meer geschikt. Beide zijn opgenomen en de resultaten wijzen grotendeels in dezelfde richting. Dit maakt dat we met een grotere stelligheid kunnen zeggen dat slaapgebrek leidt tot gewichtstoename.
Het onderzoek naar slaapgebrek en overgewicht is hiermee echter niet ten einde. Er blijven nog een aantal vragen onbeantwoord. Bij de meeste experimentele onderzoeken was het aantal proefpersonen eerder beperkt en was de tijdsduur kort. Bovendien lag de focus vooral op de studie van de energie-inname en -verbruik. Het aantal experimentele onderzoeken waarbij men keek naar het effect van te weinig slaap op het gewicht is beperkt. De resultaten van deze laatste onderzoeken zijn ook minder eenduidig. In sommige experimentele studies leidt slaapgebrek tot een gewichtstoename. Bij andere is er geen effect op het gewicht. Grotere studies die vooral langer duren, kunnen meer duidelijkheid verschaffen.
Conclusie
Minder dan 6 uur per nacht slapen heeft waarschijnlijk een negatieve invloed op ons gewicht. Hoe groot de gewichtstoename is en de mate waarin dit een invloed heeft op de ontwikkeling en preventie van overgewicht, dient verder onderzocht te worden.
