Waar komt dit nieuws vandaan?
Onderzoekers van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) en KU Leuven bestuderen al 9 jaar de omgang van kankercellen met suiker. Daarbij trachten ze het Warburg-effect verder te ontrafelen. Dit effect is genoemd naar Nobelprijs-winnaar Otto Warburg, die in 1924 ontdekte dat kankercellen hun energie halen uit de afbraak van suikermoleculen zonder tussenkomst van zuurstof. Daarom bestaat al langer de idee dat, als je minder suiker eet, kankercellen gaan ‘verhongeren’.
De onderzoekers van VIB en KU Leuven hebben zopas een studie gepubliceerd, uitgevoerd bij gistcellen in een laboratorium, waarbij ze aantonen dat het Warburg-effect er ook toe leidt dat tumorcellen agressiever worden (1). Essentieel in dit onderzoek zijn de gistcellen zelf, omdat deze bepaalde eiwitten, zogenaamde RAS-eiwitten, bevatten die in gewijzigde vorm kanker kunnen veroorzaken. Gewijzigde RAS-eiwitten worden in veel tumoren teruggevonden. Ze spelen een rol in de suikerconsumptie van zowel gist- als kankercellen. De onderzoekers ontdekten dat ditzelfde mechanisme ook in zoogdiercellen bestaat.
Veel soorten kankercellen verbruiken meer suiker dan gewone cellen. Darmkankercellen zouden bijvoorbeeld 8,2 keer meer suiker verbruiken dan gewone darmcellen en longkankercellen 4,1 keer meer dan gewone longcellen (2). De nieuwe laboratoriumstudie in combinatie met het hogere suikerverbruik van kankercellen hebben een overenthousiaste moleculair bioloog, die nauw bij het onderzoek betrokken is, uitspraken ontlokt in de media die niet bevestigd worden door het onderzoek zelf. Het is namelijk nooit aangetoond dat een suikervrij of -arm dieet heilzaam is voor kankerpatiënten.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Er is al heel wat onderzoek gepubliceerd over suikerconsumptie van kankercellen in laboratoriumexperimenten en in sommige dierproeven, maar niet bij mensen. Vorig jaar werd een overzichtsstudie (2) gepubliceerd over kankerspecifieke voedingsmaatregelen. Daarin lezen we dat het suikerverbruik van een kanker zeer klein is in vergelijking met de gemiddelde hoeveelheid suiker die we dagelijks eten. Meer nog, ons lichaam produceert zelf ook glucose, door opsplitsing van glycogeen in de lever. Dagelijks maken we op die manier ongeveer 200 gram glucose aan, zelfs als we helemaal geen suiker eten. Een tumor verbruikt minder dan 2 gram suiker per 100 gram tumorweefsel. Een kankergezwel van een halve kilogram (al ver gevorderd in dat geval) verbruikt slechts een fractie van de suiker die de lever dagelijks vrijgeeft. Voor een kankerpatiënt heeft een suikervrij dieet daarom geen enkele zin.
Ook is aangetoond dat het basaal metabolisme (de snelheid waarmee cellen suiker verbranden) ongeveer 7 keer trager verloopt bij mensen dan bij proefmuizen (2). Een reden te meer om voorzichtig te zijn met uitspraken over de suikerconsumptie bij mensen op basis van dierproeven.
Veel kankerpatiënten kampen met vermagering en moeten net proberen hun gewicht op peil te houden. Ondervoeding heeft een ongunstige invloed op zowel de behandeling als de vooruitzichten van de kankerpatiënt (3).
Conclusie
Het lijkt veelbelovend: kankercellen verbruiken meer suiker dan gewone cellen, dus door geen suiker te eten vertraag je de kankergroei. Deze uitspraak is gebaseerd op laboratoriumonderzoek en niet getest op mensen. Zelfs als we helemaal geen suiker eten, produceert onze lever dagelijks gemiddeld 200 gram suiker, wat ruimschoots voldoende is om kankerweefsel te ‘onderhouden’. Suiker beperken om kanker aan te pakken, heeft daarom weinig zin.
