Waar komt dit nieuws vandaan?
Vanaf 2020 worden verpakkingen van sigaretten, rol- en waterpijptabak, verplicht groenbruin en neutraal (1). Het merk, het type en de hoeveelheid van het product mogen nog vermeld worden in een standaard lettertype. Logo’s, kleuren en promotieteksten worden verboden. De gezondheidswaarschuwing moet ook duidelijk vermeld zijn. De nieuwe regel geldt ook voor verwante producten, zoals sigarettenblaadjes, sigarettenhulzen en filters. De minister volgt daarmee buitenlandse voorbeelden: in landen die de neutrale sigarettenpakjes hebben ingevoerd, zou het aantal rokers opvallend gedaald zijn. Ook zouden minder mensen beginnen roken en meer rokers willen stoppen.
Reclame voor tabak is vandaag grotendeels verboden. Daarom is het pakje zelf een belangrijk middel om roken aantrekkelijk te maken en rokers te binden aan een bepaald merk. Aan de ontwerpen van de pakjes en doosjes, de kleuren, de namen, het lettertype, … wordt veel aandacht besteed en veel geld gespendeerd door de tabaksindustrie. Daarbij trachten ze vooral jongeren aan te spreken. Dat dit werkt, weten tabaksfabrikanten maar al te goed: ze verkopen veeleer een imago dan een sigaret. Sigaretten zien er immers allemaal hetzelfde uit. Als straks ook de pakjes allemaal dezelfde zijn, gaan we dan minder roken?
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Het is ongetwijfeld zo dat neutrale tabaksverpakkingen de aantrekkingskracht van roken verminderen. Australië voerde in 2012 de maatregel als eerste land in. Frankrijk en Groot-Brittannië volgden. Of rokers sneller geneigd zijn om te stoppen met roken of er niet mee te starten als sigaretten onaantrekkelijk verpakt zijn, valt onmogelijk echt te bewijzen.
Een overzichtsstudie van Cochrane, met daarin 51 studies die samen ongeveer 800.000 mensen includeerde, evalueerde het effect van neutrale verpakkingen op het rookgedrag (2). Daarin wordt aangetoond dat tabaksgebruik vermindert na het invoeren van neutrale tabaksverpakkingen, al bewijst dat verband op zich onvoldoende dat het om een oorzaak-gevolgrelatie gaat. De redenen waarom mensen stoppen met roken of niet beginnen met roken kunnen immers divers zijn.
Toch lijkt het de goede kant uit te gaan en is er zeker geen bewijs gevonden dat neutrale tabaksverpakking het aantal rokers zou doen toenemen. De aantrekkingskracht van tabaksproducten vermindert alleszins. Door de neutrale verpakking springen ook de gezondheidswaarschuwingen beter in het oog.
Conclusie
Vanaf 2020 zien alle sigarettenpakjes er hetzelfde uit: een neutrale, groenbruine verpakking zonder logo, met het merk in een standaard lettertype en de nodige gezondheidswaarschuwingen. België voert daarmee een nuttige maatregel in die het roken bewezen onaantrekkelijk maakt.
