Waar komt dit nieuws vandaan?
Met een interventiestudie zijn onderzoekers uit Barcelona nagegaan of sardines kunnen voorkomen dat mensen met prediabetes effectief diabetes krijgen. Prediabetes wil zeggen dat je nuchtere bloedsuikerwaarden verhoogd zijn (100 – 125 mg/dl), maar niet zo hoog als bij diabetes.
Studie-opzet
Aan het onderzoek namen 152 mannen en vrouwen met prediabetes deel. Ze waren minstens 65 jaar oud. De studie duurde in totaal 1 jaar. Bij aanvang van de studie werden de deelnemers willekeurig ingedeeld in twee groepen: een ‘sardinegroep’ en een controlegroep.
- Beide groepen kregen bij aanvang, en vervolgens om de vier maanden, voedingsbegeleiding.
- Daarbij werden ze gestimuleerd om:
- meer groenten, peulvruchten en volkoren producten te eten;
- de voorkeur te geven aan gevogelte en vis in plaats van rood en bewerkt vlees;
- minder suiker te eten en ultrabewerkte voeding te mijden.
- De sardinegroep moest daarenboven 200 gram sardines (uit blik) eten per week.
- Om na te gaan of de deelnemers de voedingsrichtlijnen gevolgd hadden, moesten ze tweemaal een eetdagboek bijhouden en werd de vetzuursamenstelling van hun rode bloedcellen gemeten.
- Daaruit bleek dat de concentratie omega 3 (die vooral in vette vis zit) duidelijk hoger was in de sardinegroep.
- Dat is een aanwijzing dat ze inderdaad 200 gram sardines per week aten.
- Naast het eetdagboek werden zowel bij aanvang als na 12 maanden zeer veel gegevens verzameld over onder andere:
- het gewicht en de lichaamssamenstelling;
- het suiker- en vetmetabolisme;
- bloeddruk;
- tal van metabolieten en hormonen.
- Ook moesten de deelnemers de FINDRISC invullen. Dat is een eenvoudige vragenlijst om na te gaan of je een verhoogd risico hebt op diabetes.
Studieresultaten
Door bovenvermelde gegevens bij aanvang en na 12 maanden te vergelijken, konden de onderzoekers nagaan of sardines het verschil konden maken in vergelijking met gezonde voeding.
- In beide groepen waren er positieve effecten op het vlak van lichaamsgewicht en -samenstelling, bloedwaarden en metabolieten.
- De onderzoekers focussen vooral op de significante verschillen in bepaalde metabolieten en de FINDRISC. Ze besluiten dat sardines helpen om diabetes te voorkomen bij mensen met prediabetes (1).
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Deze studie toont vooral aan dat een voedingsinterventie wel degelijk een positief effect heeft.
- In beide groepen was er na 1 jaar een bescheiden positief effect op het lichaamsgewicht (lagere BMI en vetpercentage). Ook het suikermetabolisme was lichtjes verbeterd.
- Ongeveer een derde van de deelnemers had opnieuw normale bloedsuikerwaarden. Al moeten we erbij zeggen dat de waarden bij aanvang slechts lichtjes verhoogd waren. Ze moesten dan ook niet veel dalen om weer normaal te zijn.
- Positief is dat slechts twee deelnemers uit de sardinegroep en vier uit de controlegroep diabetes kregen. De verschillen waren niet significant tussen de twee groepen.
We kunnen dus besluiten dat de sardines geen meerwaarde hadden en niet helpen om diabetes te voorkomen. De onderzoekers zeggen nochtans het omgekeerde. Ze baseren zich daarvoor op significante verschillen in de FINDRISC-waarden. Maar dat is niet correct:
- Enkel de gemeten bloedsuikerwaarden kunnen daar uitsluitsel over geven. En daar waren geen verschillen tussen beide groepen.
- De sardines hadden wel een positief effect op de bloeddruk, goede HDL-cholesterol en triglyceriden (bloedvetten), maar die verschillen waren verwaarloosbaar voor de gezondheid van de deelnemers.
Conclusie
Sardines horen, net als andere vette vis, zeker en vast thuis in een gezonde voeding. Maar deze studie toont niet aan dat ze mensen met een verhoogd risico op diabetes extra beschermen tegen diabetes in vergelijking met een gezond voedingspatroon. In beide deelnemersgroepen waren er na 1 jaar onderzoek bescheiden positieve effecten op het gewicht en het suiker- en vetmetabolisme.
