Waar komt dit nieuws vandaan?
Zweedse onderzoekers wilden de invloed nagaan van het uur van de dag, feestdagen en belangrijke sportevenementen op de kans op een hartinfarct (1). Tussen 1998 en 2013 werden in de SWEDEHEART studie 283.014 hartinfarcten geregistreerd. Er werd specifiek gekeken naar het ontstaan van de klachten met Kerstmis, Nieuwjaar, Pasen en het Midzomerfeest (belangrijke Zweedse feestdag). Verder werden de dagen uitgezocht waarop de FIFA World Cup, de UEFA European Championship en de Olympische Winter- en Zomerspelen plaatsvonden. Voor de feestdagen gebruikten de onderzoekers 2 weken voordien en nadien als controlemomenten, en voor de sportevenementen dezelfde dag in het voorgaande en volgende jaar.
Kerstmis en Midzomer waren gelinkt aan een hoger risico op een hartinfarct. Tussen Kerstmis en Nieuwjaar was er een 15% hogere kans. Ook tijdens Midzomer was het risico 12% hoger. Pasen en sportevenementen vertoonden dit verband niet. Op kerstavond was het risico het hoogst (gemiddeld 37% hoger) rond 22 uur. Dit werd dit niet gezien tijdens oudejaarsavond. Op doordeweekse dagen is de kans op een hartinfarct het grootst om 8 uur ’s morgens, voornamelijk op maandag. Personen ouder dan 75 jaar of met een voorgeschiedenis van diabetes en/of hart- en vaatziekten hadden ook een hoger risico.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Hart- en vaatziekten blijven de belangrijkste oorzaak van ziekte en overlijden in de westerse wereld. Vele factoren dragen bij tot het risico op een hartinfarct. Zowel genetische als levensstijlfactoren spelen een rol. De voornaamste risicofactoren zijn roken, overgewicht, stress, te weinig beweging, verhoogd cholesterolgehalte, verhoogde bloeddruk en diabetes. Verschillende studies probeerden reeds de externe triggers voor een plots hartinfarct in kaart te brengen.
De kransslagaders zijn de bloedvaten die de hartspier van zuurstof voorzien. Als zo’n slagadertje plots geheel of gedeeltelijk wordt afgesloten, krijgt een deel van het hartspierweefsel plots geen zuurstof meer en sterft het af. Dit noemt men een hartinfarct of hartaanval. Onderzoekers vonden verbanden tussen het plots vernauwen van een kransslagader en emotionele stress, zware fysieke activiteit, blootstelling aan koude en luchtvervuiling, aardbevingen, orkanen, oorlog en zware schommelingen op de beurs. Vaak werd hierin onrechtstreeks naar een verband gezocht. Deze zeer goed uitgevoerde studie deed het op een meer systematische manier, wat het resultaat betrouwbaarder maakt. Het blijft echter een observatiestudie, dus het opzet laat niet toe een oorzakelijk verband te leggen tussen Kerstmis (als emotionele gebeurtenis) en een hartinfarct.
Conclusie
Deze Zweedse studie vindt een verband tussen Kerstmis, het vroege ochtenduur en maandagen én het ontwikkelen van een hartinfarct. Of het hier gaat om een oorzakelijk verband, is niet bekend. Stress zou hierin een rol kunnen spelen, maar die conclusie kunnen we niet trekken op basis van deze studie.
