Waar komt dit nieuws vandaan?
In 2021 begint de ramadan op dinsdagochtend 13 april en eindigt hij op 12 mei ’s avonds met het Suikerfeest. De islamitische wereld volgt de maankalender: een maanjaar is 11 tot 12 dagen korter dan een zonnejaar. De ramadan is volgens de maankalender de negende maand. Daardoor kunnen er verschillen in data ontstaan met het zonnejaar.
Je kan de ramadan als een vastendieet beschouwen, aangezien je niets mag eten en drinken tussen zonsopgang en zonsondergang. Het vasten start wanneer je 's ochtends een witte draad van een zwarte kan onderscheiden in het licht van de zon. Moslims zien het vasten als een vorm van zuivering van de ziel.
Een Australisch team van onderzoekers ging na hoe het lichaamsgewicht tijdens de ramadan evolueert (1). Daarvoor voerden ze een literatuurstudie uit:
- In totaal vonden ze 70 studies bij 2.947 volwassen deelnemers.
- Deze studies waren waarnemend van aard, waarbij de deelnemers gewogen werden bij de start van de ramadan en op het einde.
- De onderzoekers vonden geen verschillen in vetmassa bij deelnemers met een normaal gewicht.
- Bij deelnemers met overgewicht of obesitas stelden ze wel een daling van het lichaamsvetgehalte met 1,5% vast.
- Het minder goede nieuws was dat, twee tot vijf weken na de ramadan, iedereen weer zijn oorspronkelijk gewicht had.
De onderzoekers besluiten dat de ramadan doet vermageren, maar dat het gewichtsverlies tijdelijk is.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Deelnemers met overgewicht of obesitas verloren na een maand vasten gemiddeld 1,5% vetmassa. Voor een deelnemer van 100 kilogram betekent dat een gewichtsverlies van 1,5 kilogram. Dergelijke studies lijken eenvoudig, maar in werkelijkheid zijn ze moeilijker dan je denkt:
- De duur van het vasten ligt tussen zonsopgang en zonsondergang.
- Dat kan variëren van 9 tot 22 uur, naargelang de plaats waar je woont.
- Dit is trouwens ook de reden waarom moslims in poolgebieden de vastentijd uit de Arabische wereld volgen.
- Er waren vijf studies die het lichaamsvetgehalte bij mensen met overgewicht of obesitas nagingen, maar eigenlijk was er maar één studie die een daling van 5% aantoonde.
- De andere studies stelden een daling van 1% of minder vast.
- Wanneer je de studies samenvoegt, heeft die ene studie met een mooi resultaat een grote invloed.
- Fysieke activiteit werd in deze studies doorgaans niet gemeten.
- Een hele dag niet eten en niet drinken kan een negatieve invloed hebben op sport en bewegen.
- Daardoor verbruikt je lichaam minder energie.
- Een belangrijk gevolg van de ramadan is dat de totale slaaptijd daalt van gemiddeld 7 uur per nacht voor de ramadan naar 6 uur per nacht tijdens de ramadan.
- Dat komt doordat moslims tijdens de ramadan later opblijven en vroeger opstaan om te kunnen eten en drinken.
- Na een maand kan die verminderde slaaptijd voor vermoeidheid en minder lichaamsbeweging zorgen (2).
- Het lichaamsvetgehalte werd in de studies op verschillende manieren gemeten.
- Onderzoekers kunnen het lichaamsvetgehalte bepalen door onder water te meten, of met huidpassers of weegschalen.
- De prijs daarvan varieert van 100 euro tot 10.000 euro, wat dan weer een invloed heeft op de nauwkeurigheid van de meting.
- Dat maakt het moeilijker om de resultaten van de verschillende studies te vergelijken.
Conclusie
Een vastenmaand als de ramadan doet vermageren, maar alleen bij mensen met overgewicht of obesitas. Het gewichtsverlies is vrij beperkt, en is zeker geen oplossing voor de obesitasproblematiek. Een paar weken na de ramadan komt het verloren lichaamsgewicht er weer bij.
