Waar komt dit nieuws vandaan?
In een nieuwe studie uitgevoerd in Zweden is men nagegaan of er een verband is tussen het drinken van frisdrank en het ontwikkelen van diabetes. Hiervoor werd de consumptie van frisdrank door 1.493 diabeten en 1.371 niet-diabeten met elkaar vergeleken. De onderzoekers gebruikten een gevalideerde voedselfrequentievragenlijst. Op die manier konden ze te weten komen hoe vaak en hoeveel frisdrank gedronken werd. Daarbij werd een onderscheid gemaakt tussen gesuikerde en light frisdranken. Fruitsappen werden in deze studie niet meegerekend. Er werd ook met andere (voedings)gegevens rekening gehouden bij het verwerken van de resultaten.
De onderzoekers besluiten dat het drinken van 2 glazen frisdrank (400 ml) per dag het risico op diabetes verdubbelt in vergelijking met niet-drinkers. Elke 200 ml extra zou het risico met 20% doen stijgen. Het positieve verband werd kleiner, maar bleef ook bestaan nadat gecorrigeerd werd voor BMI en energie-inname. Ook light frisdranken zouden het risico doen stijgen, maar in mindere mate (1).
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Dit is niet de eerste studie die een verband aantoont tussen het gebruik van frisdrank en het ontwikkelen van diabetes. In een in 2014 verschenen meta-analyse op basis van de gegevens van negen grote prospectieve onderzoeken kwam men eveneens tot die conclusie: een blikje frisdrank (330 ml) per dag verhoogt het risico op diabetes met 20%. De meta-analyse omvatte 280.000 deelnemers (waarvan uiteindelijk 22.000 deelnemers diabetes ontwikkelden) die tussen 7 en 24 jaar gevolgd werden. Ook hier bleef het verband positief, maar werd het kleiner wanneer gecorrigeerd werd voor BMI (2).
Deze resultaten ondersteunen de hypothese dat frisdranken bijdragen aan een hogere energie-inname en op die manier overgewicht in de hand werken. Dit werd trouwens bevestigd in de Zweedse studie. Overgewicht is een gekende risicofactor voor diabetes. Maar het feit dat het positief verband blijft bestaan na correctie voor BMI toont aan dat er mogelijk meer aan de hand is. Gesuikerde frisdranken zouden door hun invloed op de bloedsuikerspiegel en de bijhorende insulinerespons rechtstreeks diabetes in de hand kunnen werken.
Het positieve verband tussen light frisdranken en de kans op diabetes kan hierdoor niet verklaard worden. Een belangrijke opmerking is dat de resultaten voor de light frisdranken minder eenduidig zijn: niet alle studies wijzen op een positief verband (3). Waarschijnlijk is het verband te wijten aan omgekeerde oorzakelijkheid: uit de gegevens van zowel de Zweedse studie als de EPIC-studie blijkt dat personen die reeds bij aanvang van de studie een hogere BMI hadden vaker light frisdranken dronken. Het is allicht niet zo dat ze meer kans hadden op diabetes door het gebruik van light frisdranken, maar dat ze light frisdrank zijn beginnen drinken omdat ze te zwaar waren.
Conclusie
Er zijn aanwijzingen dat dagelijkse consumptie van één tot twee glazen gesuikerde frisdrank kan bijdragen tot de ontwikkeling van diabetes, maar de wetenschappelijke bewijzen zijn niet allemaal eenduidig. Matig gebruik blijft voorlopig de boodschap.
(2) Greenwood, D. C., Threapleton, D. E., Evans, C. E. L., Cleghorn, C. L., Nykjaer, C., Woodhead, C., & Burley, V. J. (2014). Association between sugar-sweetened and artificially sweetened soft drinks and type 2 diabetes: systematic review and dose–response meta-analysis of prospective studies. British Journal of Nutrition, 112(05), 725-734.
(3) Korat, A. V. A., Willett, W. C., & Hu, F. B. (2014). Diet, lifestyle, and genetic risk factors for type 2 diabetes: a review from the nurses’ health study, nurses’ health study 2, and health professionals’ follow-up study. Current nutrition reports, 3(4), 345-354.
