Een holistische influencer en coach waarschuwt op TikTok voor de schadelijke effecten bij het gebruik van plastic snijplanken. Ze verwijst hiervoor naar wetenschappelijk onderzoek. Het gebruik van plastic snijplanken zou een blootstelling betekenen aan microplastics. Deze microplastics zouden bijdragen aan gezondheidsproblemen zoals Alzheimer, kanker, schildklieraandoeningen, hormonale onbalans, darmproblemen, onvruchtbaarheid en nog veel meer. 

Screenshot van video op TikTok.

Er kunnen microplastics vrijkomen bij het gebruik van plastic snijplanken

De TikTok-video verwijst naar een onderzoek gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Environmental Science and Technology. De studie concludeert dat plastic snijplanken een belangrijke bron van microplastics in menselijk voedsel zijn.

Micro- en nanoplastics zijn kleine stukjes plastic tussen 1 nanometer en 5 millimeter groot. In het onderzoek werd rekening gehouden met de manier van snijden, alsook het materiaal van snijplanken. De onderzoekers stelden vast dat bij hakken op polypropeen (PP) er meer microplastics vrijkwamen dan bij polyetheen (HDPE). 

Naast deze stoffen bestaan plastic snijplanken voornamelijk ook uit polyvinylchloride (PVC). Verschillende onderzoeken bevestigen dat deze plastic materialen nano- en microplastics kunnen afgeven wanneer er met messen op gesneden wordt. Uit onderzoek van de Verenigde Arabische Emiraten Universiteit bleken plastic snijplanken uit polyetheen de bron te zijn van verontreiniging met microplastic in rauw gesneden vis en kip. Een ander onderzoek tracht te onderzoeken hoeveel microplastics​ precies kunnen vrijkomen van een plastic snijplank tijdens het bereiden van voedsel. 

Dat er plastic vrijkomt, wil nog zeggen dat het in je eten belandt

Onderzoeker Dr. Maaike Vercauteren van de faculteit Bio-ingenieurswetenschappen UGent laat factcheck.vlaanderen weten dat zij slechts zeven wetenschappelijke artikels kon terugvinden die gaan over microplastic in voedsel door plastic snijplanken. Onderzoek dat slechts gebaseerd is op drie verschillende onderzoeksgroepen. “Dat geeft aan dat het een weinig bestudeerde vraag is die slechts heel recent ter sprake is gekomen,” legt Vercauteren uit.

Verder valt er in een aantal onderzoeken te lezen dat bij het wassen van vlees een groot deel van de microplastics verdwijnen. Volgens Vercauteren geeft dit aan dat microplastics vrijkomen, maar dat dit nog niet wil zeggen dat ze ook ín

het voedsel terechtkomen, enkel dat ze aan de buitenkant van het voedsel blijven: “Om een juiste inschatting te kunnen maken van hoeveel microplastics van onze snijplank effectief opgenomen worden in ons maag-darmstelsel zou er moeten gekeken worden naar wat er gebeurt met deze plastics na het snijden.” Dat laatste aspect werd volgens Vercauteren nog niet opgenomen in de studies.

Nog weinig geweten over de impact van microplastics op mensen

Microplastics komen voor in oceanen en rivieren, in de lucht, de grond en ook in ons voedsel. Eenmaal in het milieu worden ze niet biologisch afgebroken en kunnen zich verzamelen in dieren, zoals vissen, waardoor ze ook door de mens als voedsel worden geconsumeerd. 

De deeltjes die terechtkomen in de mens via het inslikken, inademen of huidcontact kunnen ook niet volledig worden afgebroken en hopen zich op in verschillende delen van het lichaam. Aan de hand van laboratoriumonderzoek werd een verband aangetoond tussen microplastic en de potentiële negatieve (eco)toxische en fysische effecten op levende organismen.

Momenteel is er dus geen bewijs dat microplastic een risico voor de menselijke gezondheid inhoudt. Dr. Vercauteren bevestigt dat inname van microplastics geen acute ziekte of sterfte zal veroorzaken: “Dat zouden we wel al gemerkt hebben, aangezien we al lange tijd blootgesteld worden aan microplastics.” Wat er wél nog niet bekend is, is welke hoeveelheden veilig zijn, of net risico’s inhouden, bij dagelijkse inname. 

Enkel schade vastgesteld bij heel hoge hoeveelheden

De toenemende consumptie van plastic leidt wel tot een verhoogde blootstelling van mensen aan microplastic. Bij hoge concentratie of hoge individuele gevoeligheid kunnen microplastics mogelijk ontstekingsletsels, neurodegeneratieve ziekten (zoals de ziekte van Alzheimer), immuunstoornissen, kanker, onvruchtbaarheid en hormonale onbalans veroorzaken. 

Dr. Vercauteren brengt hier nuance: “Een aantal factoren maken het moeilijk om dit onderzoek te vertalen naar de werkelijke situatie. De blootstelling die in experimenteel onderzoek gebruikt wordt, is niet altijd relevant omdat men vaak hele hoge, onrealistische, concentraties gebruikt.”

Ons maagdarmstelsel is voorzien van een beschermende barrière. Bij inname moet voedsel, en de eventuele microplastics die er aan hangen, een hele weg afleggen van onze mond naar de maag en uiteindelijk naar de darmen. Tijdens deze weg zal het voedsel, en dus ook de microplastics, blootgesteld worden aan verterende, zure omgevingen. Dat maakt de kans dat microplastic door ons lichaam wordt opgenomen klein.

Conclusie

Plastic snijplanken uit polypropeen of polyetheen kunnen nano- en microplastics afgeven wanneer er met messen op gesneden wordt. Meer onderzoek is nodig om vast te stellen dat deze microplastics ook echt in je eten terechtkomen. Er bestaat momenteel ook nog geen bewijs dat microplastic een reëel risico vormt voor de menselijke gezondheid.