Waar komt dit nieuws vandaan?
Onderzoekers uit verschillende West-Europese landen volgden 10.000 mensen van gemiddeld 73 jaar gedurende 8 jaar (1). Tijdens die periode ontwikkelde 12% onder hen dementie. Het bleek dat diegene die dementie kregen vaker een hoge bloeddruk of een verhoogd cholesterol hadden, dat ze minder lichamelijk actief waren en dat er onder hen meer rokers waren.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De onderzoekers stellen vast dat mensen die dementie ontwikkelen een aantal karakteristieken hebben die men minder vaak ziet bij mensen die niet dement worden. Het gaat vooral om risicofactoren die klassiek in verband gebracht worden met het ontstaan van hart- en vaatziekten. De auteurs besluiten uit hun observaties dat een correctie van de risicofactoren, en bij uitbreiding een “gezond leven”, de kans op dementie verkleint.
Dit besluit is evenwel op basis van deze studie niet gerechtvaardigd. Het is niet omdat men een verband vindt tussen 2 zaken zoals hoge bloeddruk en dementie, dat het ene de oorzaak is van het andere. Een oorzakelijk verband is niet uitgesloten, maar evenmin aangetoond. Het zou kunnen dat een ander element een rol speelt in zowel het ontstaan van de hoge bloeddruk als de dementie. Een ander voorbeeld kan dit verduidelijken. Mensen die veel alcohol drinken krijgen vaker longkanker dan geheelonthouders. Men zou hieruit kunnen besluiten dat alcohol de oorzaak is van longkanker. Dit blijkt echter niet het geval. Mensen die veel drinken zijn vaak ook rokers, en het is het roken en niet het drinken dat longkanker veroorzaakt.
Andere recente studies tonen dat zowel dementie als hartinfarct de laatste jaren minder vaak optreden, vooral bij hoogopgeleide personen (4,5). Sommigen zien hierin een verklaring dat oorzaken en voorkomen van beide aandoeningen op dezelfde manier kan: door gezonder te leven zou deze groep ook minder dementie ontwikkelen. In wetenschappelijke studies is het effect van een gezonde levensstijl op het voorkomen van dementie echter niet eenduidig. De behandeling van hoge bloeddruk leidt bijvoorbeeld niet tot een verlaging van het risico op dementie (2). Met statines (cholesterolverlagers) wordt wel een bescheiden effect gezien op het optreden van dementie (3).
Conclusie
Onderzoek suggereert dat iemand met een gezonde levensstijl minder kans loopt op dementie, maar een oorzakelijk verband is op dit moment niet met zekerheid aangetoond.
(3) Wong WB et al. Statins in the prevention of dementia and Alzheimer's disease: a meta-analysis of observational studies and an assessment of confounding. Pharmacoepidemiol Drug Saf. 2013 Apr;22(4):345-58.
(4)Satizabal C, Beiser A, Chouraki V et al. Incidence of dementia over three decades in the Framingham Heart Study. N Engl J Med 2016;374:523-532
(5)Wu Y, Beiser A, Breteler M et al. The changing prevalence and incidence of dementia over time – current evidence. Nat Rev Neurol 2017; May 12 doi:10.1038/nmeurol.2017.63 (Epub ahead of print)
