Waar komt dit nieuws vandaan?
Deze alarmerende boodschap wordt naar jaarlijkse gewoonte door de Belgische cardiologen verspreid ter gelegenheid van “De Week van het Hartritme”, van 24 tot 28 maart (1). Voor een 40-plusser die dit leest klinkt het alsof het einde nabij is. Is er reden tot paniek?
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Voorkamerfibrillatie (VKF) is een ritmestoornis waarbij het hart onregelmatig klopt. Ze komt voor bij 1% van de mensen, maar men ziet ze vooral bij bejaarden (bij 10% van de tachtigers). Op hogere leeftijd, of bij mensen met een hartziekte of diabetes, verhoogt ze de kans op een beroerte. Dat risico kan bij deze mensen beperkt worden door het gebruik van bloedverdunners. Het screening initiatief van de Belgische cardiologen wordt onder meer gesponsord door enkele fabrikanten van bloedverdunners. De Europese Vereniging van Cardiologen beveelde in 2012 voorzichtig aan om VKF op te sporen vanaf de leeftijd van 65 jaar.[i] De uiteindelijke bedoeling is dat men hoopt om zo beroertes te voorkomen, maar harde bewijzen of dit ook lukt zijn er (nog) niet.
De website van “De Week van het Hartritme” bevat een rekenmodule die u toelaat uw risico op VKF en op een beroerte-door-VKF te berekenen. Opmerkelijk is dat daar van veertigers geen sprake meer is. Iedereen die minder dan 60 is wordt over dezelfde kam geschoren. Wie in deze leeftijdscategorie in goede gezondheid verkeert heeft een risico op VKF van minder dan 1% per jaar. Het risico op een beroerte-door-VKF bedraagt in die groep ongeveer 1% per jaar. Als we het risico op VKF van (minder dan) 1% combineren met het risico van 1% op beroerte-door-VKF, dan blijkt dat op 10.000 dergelijke mensen er jaarlijks hoogstens 1 zal zijn die een beroerte-door-VKF zal ontwikkelen. Voor iemand van 40 jaar ligt dit gemiddelde cijfer nog lager. Uit de resultaten van “De Week van het Hartritme” van 2010 blijkt dat 57% van de deelnemers jonger was dan 65 jaar, terwijl 20% zelfs minder dan 40 was.[ii]
Conclusie
Bij mensen van boven de 65 jaar zou een screening op voorkamerfibrillatie op lange termijn nuttig kunnen zijn.Bij kerngezonde veertigers of vijftigers lijkt het nut ervan zeer beperkt. Het mogelijk nadeel is dat men andere onschuldige ritmestoornissen toevallig op het spoor komt en hierdoor onnodig ongerustheid verwekt. Misschien leidt het ook tot het voorschrijven van bloedverdunners aan mensen die er weinig of geen baat bij hebben. Met de recente introductie van bloedverdunners waarvoor geen strikte bloedcontroles meer nodig zijn, en een voorschrift dus vlotter gebeurt, is dit niet denkbeeldig. Dit moet verder onderzocht worden alvorens grootschalige campagnes te starten.
[ii] Claes N, Van Laethem C, Goethals M, Goethals P, Mairesse G,
Schwagten B, Nuyens D, Schrooten W, Vijgen J. Prevalence of atrial fibrillation
in adults participating in a large-scale voluntary screening programme in
Belgium. Acta Cardiol. 2012 Jun;67(3):273-8.
