Waar komt dit nieuws vandaan?
Gegevens van 46.864 Catalaanse 75-plussers waarvan er 7502 voor het eerst een cholesterolverlager (statine) kregen, werden door Spaanse onderzoekers geanalyseerd (1). De deelnemers aan dit onderzoek mochten geen hart- en vaatziekten, noch kanker of dementie hebben en ze mochten ook nog geen cholesterolverlager hebben ingenomen voor hun 75ste. De personen werden verdeeld in 2 leeftijdsgroepen (75 tot 85 jaar en 85-plussers) en of ze al dan niet type 2 diabetes hadden. Opvolging was gemiddeld 7,7 jaar. Er werd ook rekening gehouden met andere risicofactoren voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten (zoals roken, hoge bloeddruk en overgewicht).
Voor alle deelnemers (75+ én 85+) zonder diabetes had de cholesterolverlager geen effect op het risico op hart- en vaatziekten en sterfte: ze hadden met andere woorden geen lagere kans op het krijgen van een hartaanval of beroerte (en overlijden in het algemeen), ook al namen zij een cholesterolverlager in. Bij personen uit de groep 75 tot 84 jaar, die ook leden aan diabetes type 2, hadden de cholesterolverlager wel een effect: 24% minder risico op hart- en vaatziekten en 16% minder risico op vroegtijdig overlijden. Bij 84-plussers met diabetes vond men dan weer geen effect.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Het is reeds lang bekend dat hoge cholesterolwaarden op zichzelf niet behandeld moeten worden. Een te hoge cholesterol hebben is geen ziekte, het is één van de risicofactoren voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. Andere risicofactoren zoals roken, hoge bloeddruk, hoge leeftijd, overgewicht, weinig lichaamsbeweging en suikerziekte moeten ook mee in rekening genomen worden. Op basis van deze risicofactoren wordt een globaal risico toegekend, dit noemt met het ‘SCORE-risico’.
Personen die 10% of meer kans hebben te overlijden aan een hart- of vaatziekte binnen 10 jaar, kunnen baat hebben bij een behandeling met een cholesterolverlager. Logischerwijs stijgt het risico om te overlijden aan hart- en vaatziekten wanneer men ouder wordt. Boven 75 jaar heeft bijna iedereen een risico hoger dan 10%. Het lijkt geen goed idee al deze mensen te gaan behandelen met een cholesterolverlager.
Onze Belgische richtlijnen raden artsen al jaren af om cholesterolverlagers voor te schrijven aan personen ouder dan 70 jaar zonder hart- en vaatziekten. Deze studie ondersteunt die houding. Let wel, al het voorgaande heeft betrekking op personen zonder hart- en vaatziekten. Bij mensen die reeds een hartaanval of beroerte doormaakten is het nut van een behandeling met een cholesterolverlager wel degelijk wetenschappelijk bewezen.
Conclusie
Deze studie vond geen bewijs dat cholesterolverlagende medicatie (statines) het risico op hart- en vaatziekten en vroegtijdig overlijden vermindert bij personen ouder dan 75 jaar. Een behandeling met cholesterolverlagers moet altijd individueel bekeken worden en een gesprek met de huisarts is hierbij van belang.
