Waar komt dit nieuws vandaan?
Er ligt een voorstel op tafel bij de ziekteverzekering (Riziv) om medicijnen die worden voorgeschreven aan personen met beginnende alzheimerdementie niet langer terug te betalen vanaf 1 juli 2020. De doeltreffendheid van deze medicatie wordt namelijk in twijfel getrokken. Een aantal landen, waaronder Frankrijk, is inmiddels al gestopt met de terugbetaling.
Naast het beperkte effect wijst het Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI) ook op de ongewenste effecten van deze pillen, zoals een verhoogd risico op vallen. Volgens datzelfde instituut is er twijfel of alzheimermedicijnen de levenskwaliteit van alzheimerpatiënten verbeteren. Ook kunnen deze middelen het voortschrijden van de ziekte niet voorkomen (1).
In de media ontspon zich een discussie onder artsen-specialisten, waarbij sommige beweren dat patiënten dankzij deze producten tot twee jaar langer thuis kunnen wonen.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De medicijnen waarover het gaat zijn donepezil, galantamine, rivastigmine en memantine (dit zijn de wetenschappelijke namen; sommige hiervan worden onder andere merknamen verkocht). Ze worden voorgeschreven bij milde tot matige vormen van alzheimerdementie, dus vooral het beginstadium.
Er zijn zo goed als geen recente studies over de effecten van deze medicatie; de meeste onderzoeken dateren van voor 2004. De studies die gebeurd zijn, keken ook niet naar de effecten op lange termijn, maar stopten na 12 maanden opvolging. Het comité dat alle studies over deze medicatie bestudeerde, in functie van de ontwikkeling van een richtlijn voor artsen, stelt dat sommige van deze middelen wel een tijdelijke en beperkte verbetering geven in gedrag, hersenfuncties en globaal functioneren. In sommige gevallen kan dit de opname in een rust- en verzorgingstehuis uitstellen, al blijkt dit niet duidelijk uit het onderzoek (er zijn te weinig langetermijnstudies) (2).
Belangrijk is ook dat deze middelen vooral werken bij zuivere alzheimerdementie, terwijl heel wat dementerende personen aan een mengvorm van vasculaire dementie en de ziekte van Alzheimer lijden. Hoe dan ook blijft de psychosociale benadering van personen met dementie de hoeksteen van de behandeling.
Conclusie
De terugbetaling van middelen die alzheimerdementie afremmen wordt mogelijk stopgezet, omdat deze medicijnen volgens wetenschappelijk onderzoek slechts een beperkt effect hebben. Dat effect kan voor sommige personen wel een tijdelijk verschil maken, maar kan het voortschrijden van de ziekte niet voorkomen.
