Worden eicellen, en dus vrouwen, straks overbodig voor de voortplanting?

Waar komt dit nieuws vandaan?

Wetenschappers van de Britse universiteit van Bath haalden deze week de internationale media met een ophefmakend experiment. Ze zijn erin geslaagd babymuisjes te ontwikkelen zonder dat daar een bevruchte eicel aan te pas kwam (1). Voor dit experiment werden muizeneicellen geïsoleerd en chemisch getriggerd waardoor ze beginnen delen. Deze delende onbevruchte eicellen noemt men ‘parthenogenoten’ of pseudo-embryo’s. Normaal sterven ze spontaan na enkele dagen. In dit experiment werden spermacellen geïnjecteerd in deze ééncellige pseudo-embryo’s, waardoor deze laatsten transformeerden tot normale embryo’s. De normale embryo’s werden vervolgens ingeplant in de baarmoeder van vrouwelijke muisjes waar ze verder konden ontwikkelen. Dit experiment leverde 30 gezonde babymuisjes op. De succesratio hing af van het precieze moment waarop de zaadcellen in het pseudo-embryo geïnjecteerd werden.

Dit experiment toonde aan dat je geen bevruchte eicel nodig hebt bij de voortplanting van muisjes, maar dat ook gemanipuleerde onbevruchte eicellen tot nageslacht kunnen leiden.

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

Eicellen (en dus vrouwelijke muizen) waren niet overbodig in dit experiment, wat sommige media lieten uitschijnen. Integendeel, er werd gebruik gemaakt van eicellen, maar wel in onbevruchte toestand. Deze eicellen kan men zodanig manipuleren dat ze hun kernmateriaal beginnen opsplitsen als voorbereiding op celdeling. De vraag is nu of dit ook met andere lichaamscellen kan, huidcellen bijvoorbeeld, maar dat werd hier niet getest. De onderzoekers stellen wel dat ze hun onderzoek willen uitbreiden naar huidcellen.

Muizen zijn geen mensen, dus er kunnen helemaal geen uitspraken gedaan worden over gelijkaardige mogelijkheden bij de mens. Mocht dergelijke celmanipulatie in de toekomst ook met menselijke cellen mogelijk blijken, dan opent dit de deur voor het kweken van menselijke embryo’s uit bijvoorbeeld huidcellen voor het oogsten van embryonale stamcellen, die in diverse therapieën nuttig kunnen zijn.

Conclusie

Wetenschappers zijn erin geslaagd normale muizenembryo’s te ontwikkelen door zaadcellen te injecteren in gemanipuleerde onbevruchte muizeneicellen. Deze embryo’s werden vervolgens ingeplant bij vrouwelijke muizen waar ze verder konden groeien. Bij dit experiment werden wel degelijk eicellen gebruikt en vervolgens vrouwelijke muizen voor de dracht. Van voortplanting zonder vrouwen is dus helemaal geen sprake.