Waar komt dit nieuws vandaan?
Gluten waren een decennium geleden nog vrijwel onbekend. Tegenwoordig worden deze eiwitten door sommigen verantwoordelijk gehouden voor gezondheidsproblemen zoals diabetes, chronische vermoeidheid, futloosheid en darmklachten.
Koolhydraatarme diëten raden aan om glutenvrij te eten, omdat de oermens leefde van jacht en visvangst, dus bijna zonder gluten. Volgens deze dieetprincipes is de mens niet in staat om gluten te verwerken, en worden vele gezondheidsklachten door deze gluten veroorzaakt. Voedingsmiddelen vermelden ‘glutenvrij’ op de verpakking, een bewering die suggereert dat het (meestal duurdere) voedingsmiddel ook gezonder is.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Volgens de Voedselconsumptiepeiling van 2014 volgde 3,1% van de deelnemers een dieet omwille van een voedselintolerantie en/of -allergie. Dit omvat glutenvrije diëten, maar ook lactosevrije voeding of producten vrij van kleurstoffen of aminozuren. Bij de vrouwen geeft 3,6% aan een dergelijk dieet te volgen en bij de mannen 2,6% (1).
Gluten is een eiwit dat voorkomt in tarwe, rogge en gerst, wat betekent dat voedingsmiddelen op basis van deze granen ook gluten bevatten. Zo vind je gluteneiwitten terug in bieren, in ijssoorten en zelfs in sauzen als bindmiddel. Dit betekent dat een glutenvrije voeding dikwijls veel voedingsmiddelen uitsluit, waardoor de energie-opname daalt. Hierdoor kan ook het lichaamsgewicht afnemen, samen met het risico op bepaalde aandoeningen zoals diabetes.
Gluteneiwitten kunnen zeer ongezond zijn voor ongeveer 1% van de bevolking. Deze minderheid lijdt aan glutenintolerantie of coeliakie, een aandoening te wijten aan een onvermogen om gluteneiwitten te verdragen. Gluteneiwitten beschadigen het slijmvlies van de dunne darm, zodat er een afvlakking ontstaat van de dunne darm, met slechte opname van voedingsstoffen als gevolg, maar ook diarree, constipatie, groeiachterstand en vermoeidheid.
Veel mensen vermijden gluten omdat ze denken dat ze gluten niet verteren, zonder een diagnose te hebben gekregen van glutenintolerantie. Ze lijden eventueel aan glutensensitiviteit, een soort overgevoeligheid aan gluten die bij 2 tot 3% van de bevolking voorkomt, wat totaal verschillend is van glutenintolerantie. De klachten bij glutensensitiviteit zijn vergelijkbaar met het prikkelbaredarmsyndroom, namelijk buikpijn, een opgezette buik, diarree, hoofdpijn, spierpijn, vermoeidheid, gewichtsverlies en bloedarmoede.
Bij twijfel raadpleeg je best je huisarts. Een glutenvrij dieet volgen zonder medische redenen biedt geen gezondheidsvoordelen, maar wel voedingsnadelen: onderzoekers publiceerden een literatuuroverzicht en stelden vast dat een glutenvrij dieet arm is aan voedingsvezels, vitamines en mineralen (2).
Conclusie
Gluteneiwitten zijn ongezond voor 1% van de bevolking die lijdt aan glutenintolerantie. Dit sluit niet uit dat iemand glutensensitief kan zijn. Vraag raad aan je huisarts, en volg geen glutenvrij dieet zonder reden. Het leidt tot een onevenwichtig voedingspatroon.
