Aantal miljardairs in België nam toe sinds 2000, maar juist aantal onbekend

Volgens Raoul Hedebouw (PVDA) is het aantal miljardairs in België in 24 jaar tijd van 1 naar 41 gestegen. Er is inderdaad sprake van een toename. Maar door prijsstijgingen en het gebrek aan een vermogenskadaster valt het exacte aantal onmogelijk te bepalen. Het is ook geen goede graadmeter om de vermogensongelijkheid in te schatten.

7 juni 2024

Volgens Raoul Hedebouw is het aantal miljardairs in België gestegen. Van 1 miljardair in de jaren 2000 tot 41 miljardairs vandaag.

Sinds 2000 is het aantal miljardairs inderdaad toegenomen. Maar zonder vermogenskadaster, een inventaris van de vermogensverdeling in België, blijft het koffiedik kijken.

Een miljard euro was vroeger meer waard dan vandaag. Daardoor ligt de drempel om miljardair te worden vandaag lager.

Op vier juni zei Raoul Hedebouw, voorzitter van de PVDA, in het programma de Verkiezingstafel van Gert (minuut 16:15) het volgende: “We zaten in de jaren 2000 met 1 miljardair, in euro, in België. We zitten nu met 41 miljardairs, dus de rijken worden rijker." Hedebouw gebruikt het als argument om te pleiten voor een vermogensbelasting of miljonairstaks. Klopt het dat het aantal miljardairs in België steeg van 1 naar 41?

De woordvoerder van de PVDA, Ivo Flachet, verwijst naar een boek van journalist Ludwig Verduyn uit 2000: “Daarin rondt de familie Janssen van UCB als enige de kaap van een miljard. En de 200 rijkste families hadden toen een vermogen van 28 miljard euro. Met de geactualiseerde rijkenlijst van Verduyn zien we dat 41 families een vermogen van meer dan een miljard euro bezitten. En de 200 rijkste families hebben nu een totaal vermogen van ongeveer 150 miljard.”

Hoeveel miljardairs telt België?

Volgens het Amerikaanse economische tijdschrift Forbes zou België in 2024 slechts 10 miljardairs tellen. Zes meer dan het jaar voordien.

Maar er bestaan ook andere schattingen. Flachet verwijst naar een lijst met de meest vermogende landgenoten op de website de Rijkste Belgen. Op plaats één van die lijst staat Eric Wittouck, de oprichter van Weight Watchers, met een vermogen van 10,8 miljard euro.

De 41 bovenaan de lijst zouden elk een vermogen van meer dan een miljard euro bezitten. Het gaat daarbij niet enkel om individuen: 37 van de 41 zijn familiale vermogens, zoals de Colruyt familie (3,3 miljard euro) of de familie Boël (3 miljard euro).

“In tegenstelling tot de Forbes-lijst richten wij ons niet op solo-ondernemers, maar op de familiale vermogens. Wij baseren onze gegevens op basis van publieke informatie, via de analyse van vennootschappen. Waarschijnlijk zijn er dus nog meer miljardairs die hun vermogen succesvol weten te verbergen”, zegt Verduyn, die de website heeft opgericht.

Weinig info over Belgische vermogens door ontbreken vermogenskadaster

Verduyn geeft zelf wel toe dat volledige cijfers voor de jaren 2000 mankeren: “Niemand telde toen het vermogen van de rijken. De lijst uit mijn boek is sowieso niet volledig. Het becijferen van vermogens is extreem moeilijk, want niet al dat geld zit op de bank. Een groot deel van het vermogen bevindt zich in vastgoed, bedrijfsinvesteringen of aandelen.”

Ook Gertjan Verdickt, professor financiële economie aan de KU Leuven, beaamt dat het oplijsten van miljardairs nattevingerwerk betreft: “Ik neem zo’n lijstjes met een korrel zout. Voor accurate inschattingen zou je moeten beschikken over een inventaris dat bijhoudt welke onroerende, financiële en roerende goederen elk gezin bezit. Maar zo’n vermogenskadaster ontbreekt in België en dus blijft het koffiedik hoeveel kapitaal iemand heeft.”

Verdickt wijst erop dat ook op de site van de rijkste Belgen staat dat het om een theoretische benadering gaat.

Een miljard euro is nu minder waard dan 20 jaar geleden

Bovendien maakt Etienne De Callataÿ, econoom bij vermogensbeheerder Orcadia, nog de belangrijke kanttekening dat de drempel om miljardair te worden is verlaagd: “Door prijsstijgingen is één miljard euro minder waard geworden. De miljardair van vandaag zou twintig jaar geleden ‘slechts’ ongeveer 700 miljoen euro hebben bezeten.”

Al schat hij wel dat de afgelopen twintig jaar het vermogen van de rijkste Belgen is aangedikt: “In het algemeen zijn bedrijven, vastgoed en aandelen in financiële waarde toegenomen door de lage rentevoeten van de afgelopen decennia.”

De Callataÿ besluit met de opmerking dat het ook lastig is om de rijken te definiëren: “Is dat de 10% rijkste Belgen, de 1%, de 0,1%?”

Volgens Flachet definieert de PVDA de rijken vanaf een miljoen euro, de superrijken vanaf vijf miljoen euro en de ultrarijken vanaf een miljard euro. Hij stelt dat “in absolute cijfers de tien procent rijkste families rijker en rijker werden. Bij de ultrarijke miljardairs geldt dit des te meer."

Geen graadmeter voor vermogensongelijkheid

Uit gegevens van de Nationale Bank blijkt dat hun vermogen 1193 miljard euro bedroeg in 2011, terwijl dit in 2023 al was gestegen tot 1570 miljard euro. Al zijn dit natuurlijk absolute cijfers.

Want in een artikel van de RTBF uit februari 2024 zei Géraldine Thiry, de directrice van de Nationale Bank, dat “het aandeel van die 10% de laatste vijf jaren is gekrompen. De ongelijkheid is dus lichtjes geslonken.”

Ook volgens Verickt biedt het aantal miljardairs, dus niet de beste graadmeter om ongelijkheden te meten. Zo verwijst hij nog naar een recente studie over het nut van ‘rijkenlijstjes’, toegepast op Zwitserland. De conclusie van de studie luidt dat “zo’n lijstjes nuttig zijn om de superrijken te bestuderen. Maar tegelijkertijd leidt het tot een overschatting van de vermogensongelijkheid.”

Conclusie

Het aantal miljardairs is de laatste twintig jaar in België toegenomen. Al blijft het zonder vermogenskadaster erg lastig om dat exact in te schatten. Bovendien is door prijsstijgingen een miljard euro minder waard geworden, waardoor er vandaag sneller miljardairs zijn. Zo’n lijstjes met rijken bieden bovendien geen goede graadmeter voor de vermogensongelijkheid in België.

Deze factcheck kwam tot stand in het kader van de factcheckmarathon van de Lage Landen. Partners zijn: factcheck.vlaanderen, VRT NWS, Knack, RTBF, KRO-NCRV Pointer, Het Algemeen Dagblad en deCheckers.

✻

Geraadpleegde Bronnen

Thibault Coigniez

Thibault studeerde eerst filosofie en geschiedenis aan de KU Leuven. Daarna volgde nog een manama literatuurwetenschappen. Momenteel is hij redacteur bij De Reactor en werkt hij hier en daar als freelanceschrijver. Sinds september 2023 schrijft hij voor factcheck.vlaanderen.