Waar komt dit nieuws vandaan?
Britse wetenschappers wilden nagaan hoe zonnecrème met hoge beschermingsfactor het risico op huidkanker vermindert. Daartoe voerden ze een reeks experimenten uit bij muizen in een laboratorium (1). Het is bekend dat een fout (mutatie) in het zogenaamde BRAF-gen, dat is het gen dat de groei van pigmentcellen in de huid controleert, aanleiding geeft tot ongecontroleerde groei van deze cellen en het ontstaan van melanoom, veruit de meest kwaadaardige huidtumor. Men weet ook dat de aanwezigheid van een ander gen, het tumorsuppressor-gen 53 (Trp53), pigmentcellen die op hol slaan, weer tot de orde roept. Wanneer er ook in dat gen een fout sluipt, valt dit controlesysteem weg en kunnen pigmentcellen uitgroeien tot huidkanker. Mensen met fouten in het Trp53 gen, ontwikkelen meestal andere types huidkanker dan melanoom.
Een groep labomuisjes werd genetisch gemanipuleerd en kreeg een BRAF-mutatie: ze zouden dus meer risico lopen op melanoom. Pasgeboren BRAF-muisjes werden blootgesteld aan UV licht naast een controlegroep zonder BRAF-mutaties. Een andere groep oudere BRAF-muisjes met geschoren vacht werd gedurende 6 maanden wekelijks blootgesteld aan UV licht, ofwel met ofwel zonder zonnecrème met beschermingsfactor 50 (‘total sun block’). De pasgeboren muisjes met BRAF-mutatie ontwikkelden allemaal melanomen na blootstelling aan UV-licht. Alle oudere muisjes ontwikkelden eveneens melanomen binnen de 7 maanden na de herhaalde blootstelling. Ze hadden gemiddeld 3,5 tumoren elk. De muisjes die werden ingesmeerd met zonnecrème ontwikkelden ook melanomen, maar later, binnen de 15 maanden, en minder, gemiddeld 1,5 tumoren per muisje. De muisjes zonder BRAF-mutatie ontwikkelden geen melanoom na blootstelling aan zonlicht. UV-licht leidt tot DNA-schade: bij 40% van de aan UV blootgestelde muisjes vonden de onderzoekers veranderingen in het Trp53-gen: in die groep kwamen ook meer melanomen voor.
De wetenschappers concludeerden dat de aanwezigheid van BRAF in combinatie met blootstelling aan zonlicht kwaadaardige huidkanker veroorzaakt. Zonnecrème het hoge beschermingsfactor vermindert wel het risico en stelt het verschijnen van huidkanker uit. Maar de crème is onvoldoende om huidkanker te voorkomen.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De wetenschappers zijn er in geslaagd de rol van UV-stralen in het ontstaan van huidkanker verder te ontrafelen. UV leidt tot DNA-schade door het gen dat de celgroei van huidcellen onder controle houdt, zodanig te wijzigen, dat deze controle wegvalt. Zonnecrème factor 50 vermindert wel het risico, maar neemt het niet helemaal weg. De bevindingen gelden weliswaar voor muizen en moeten nog bevestigd worden bij de mens.
Het gebruik van zonnecrème blijft cruciaal, maar wordt best gecombineerd met andere beschermingsmaatregelen (2), zoals wegblijven uit de zon tussen 11 en 15 uur, dekkende kledij, een hoed, een bril, de schaduw opzoeken... Grote fans van een zongebrande huid krijgen de raad zelfbruiners te gebruiken.
Conclusie
Zonnecrème factor 50, de zogenaamde ‘total sun block’, vermindert wel het risico op kwaadaardige huidtumoren, maar neemt het niet helemaal weg. Alvast bij muizen, maar vermoedelijk ook bij de mens. Bijkomende beschermende maatregelen tegen fel zonlicht blijven noodzakelijk.
(2)www.veiligindezon.be
