Waar komt dit nieuws vandaan?
Triclosan is een stof met antibacteriële eigenschappen die niet alleen in sommige tandpasta’s zit, maar ook in antibacteriële zepen, cosmetica en huishoudproducten. In de VS is toevoeging van triclosan verboden sinds 2016, terwijl men in Europa nog onderzoek verzamelt over de effecten ervan op de gezondheid.
De nieuwe studie is afkomstig van een groep microbiologen van Birmingham en Norwich (1). Het gaat om een laboratoriumstudie waarin men zocht naar een verband tussen antibioticaresistentie van darmbacteriën tegen quinolones (veel gebruikte antibiotica bij darm-, luchtweg- en huidinfecties) en resistentie van dezelfde bacteriesoorten tegen triclosan. Er werden E. coli-bacteriën en Salmonella-stammen onderzocht, zowel ‘wilde’ soorten als soorten die reeds resistent zijn tegen quinolones. Deze laatste dragen een bepaalde genmutatie (gyrA-gen). De onderzoekers gingen na hoe deze bacteriën zich gedroegen in laboratoriumschaaltjes in aanwezigheid van quinolones en triclosan. Ze stelden vast dat antibioticaresistente bacteriën ongehinderd blijven vermenigvuldigen in aanwezigheid van de antibiotica en triclosan. Om de groei te stoppen is een achtvoudige dosis antibiotica of een viervoudige dosis triclosan nodig.
Triclosan veroorzaakt zelf geen antibioticaresistentie, maar zorgt er wel voor dat reeds aanwezige antibioticaresistente bacteriën de overhand krijgen. Om nog onbekende redenen moedigt triclosan de groei van deze resistente bacteriën aan.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Het goede nieuws is dat triclosan zelf geen antibioticaresistentie veroorzaakt. Het slechte nieuws is dat deze stof bestaande antibioticaresistente bacteriën extra doet groeien. De dosis triclosan die nodig is voor dit effect is erg laag, wat mogelijk een probleem zou kunnen zijn bij dagelijks gebruik, bijv. in het geval van tandpasta. Eerdere studies vonden al een mogelijk verband tussen triclosan en kanker.
Triclosan vermindert tandplak en tandvleesontsteking. De maximaal toegelaten dosis is wel erg laag: het percentage mag volgens een Europese verordening maximaal 0,3% bedragen. In die hoeveelheid wegen de nadelen waarschijnlijk niet op tegen de voordelen, maar dat is niet zeker. Sommige tandpastaproducenten hebben het gebruik van triclosan al een tijdje gebannen.
Conclusie
Deze labostudie toont aan dat triclosan de groei van antibioticaresistente bacteriën bevordert, maar zelf geen antibioticaresistentie veroorzaakt. Triclosan is een bacteriedodende stof die niet alleen in sommige tandpasta’s zit, maar ook in heel wat cosmetica, zepen, huishoudproducten en zelfs plastic kinderspeelgoed. De maximaal toegelaten dosis is erg laag.
