Waar komt dit nieuws vandaan?

In enkele Europese landen zijn de inwoners nu verplicht om mondmaskers te dragen. Omdat er tekorten zijn, beginnen sommigen zelf mondmaskers te maken in textiel (1). In een interventiestudie gingen onderzoekers na of het dragen van mondmaskers kon beschermen tegen virussen (2).

Om dit te testen, gebruikten ze griepvirussen. Het huidige coronavirus was toen nog niet gekend. Voor deze studie selecteerden ze 1.607 gezondheidswerkers die werkzaam waren in ziekenhuisafdelingen met een hoog besmettingsrisico.

Ze verdeelden de totale groep in drie: de eerste groep droeg altijd medische mondmaskers, de tweede groep droeg mondmaskers in textiel en de derde groep nam de gewone maatregelen die doorgaans gelden in een hoogrisico-afdeling. Deze derde groep was eigenlijk de controlegroep die af en toe mondmaskers droeg, afhankelijk van de voorschriften in de ziekenhuizen.

De onderzoekers gingen na wie van de zorgverleners een luchtweginfectie of griep ontwikkelde en bevestigden dit met een laboratoriumanalyse. De dragers van mondmaskers in textiel hadden meer klinische luchtweginfecties en griep dan beide andere groepen.

De onderzoekers besluiten dat textielen mondmaskers niet aangeraden kunnen worden als bescherming tegen virale infecties.

• (1) https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/03/31/mondmaskers/
• (2) MacIntyre CR, Seale H, Dung TC, et al. A cluster randomized trial of cloth masks compared with medical masks in healthcare workers. BMJ Open. 2015 Apr 22;5(4):e006577.

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

Jezelf beschermen?

In deze interventiestudie was er geen controlegroep aanwezig waarvan de deelnemers nooit een mondmasker droegen, omdat het niet correct zou zijn om gezondheidswerkers te vragen om rond te lopen in een hoogrisico-afdeling zonder enige bescherming. Dit betekent dat er een onderschatting is van het aantal gevallen van infecties in de controlegroep: zonder mondmasker waren hier waarschijnlijk meer mensen ziek geworden.

Dit onderzoek toont aan dat mondmaskers in textiel zeker niet dezelfde bescherming bieden als medische mondmaskers. Maar het toont niet aan dat dergelijke mondmaskers in textiel beter of slechter zouden zijn dan geen mondmasker dragen. Het grote probleem is dat mondmaskers in textiel zeer kleine deeltjes doorlaten en waarschijnlijk geen bescherming bieden tegen de zeer kleine druppeltjes besmet met het coronavirus.

Anderen beschermen?

Er zijn eigenlijk twee redenen om mondmaskers te dragen: om jezelf te beschermen tegen een virale infectie en om anderen ertegen te beschermen wanneer je zelf besmet bent. In een andere studie droegen vrijwilligers verschillende soorten mondmaskers. Het doel was om na te gaan of de maskers de ultrakleine druppeltjes bij het uitademen tegenhielden (3). Alle soorten mondmaskers konden de verspreiding van de druppeltjes beperken, maar de zelfgemaakte textielen mondmaskers waren het minst efficiënt.

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zijn er geen duidelijke bewijzen dat er een voordeel zou zijn wanneer een groot deel van de bevolking een mondmasker draagt (4).

Volgens een literatuuroverzicht voldoen de meeste chirurgische mondmaskers om zich te beschermen tegen virale infecties en moeten FFP mondmaskers behouden blijven voor chirurgische ingrepen met risico op verspreiding van vloeistofdruppeltjes, zoals bij intubatie (5).

Wat kan je wel doen?

In het algemeen blijft de boodschap: was je handen regelmatig, hou afstand en pas op met hoesten en niezen. Voor gezondheidswerkers zijn mondmaskers in textiel niet voldoende om bescherming te bieden op het werk. Gewoon op straat rondlopen met een mondmasker heeft geen zin. Op plaatsen waar veel mensen zijn, zal een zelfgemaakt textielen mondmasker een beetje bescherming bieden. Bovendien kan het een vals gevoel van veiligheid geven, waardoor je andere maatregelen, zoals handen wassen, minder nauw gaat nemen.

Conclusie

Je kan een mondmaskers dragen om jezelf te beschermen tegen het coronavirus of om anderen te beschermen wanneer je besmet bent. Zelfgemaakte textielen maskers bieden in het beste geval een klein beetje bescherming, bijvoorbeeld wanneer veel mensen in een ruimte aanwezig zijn. Andere maatregelen, zoals je handen wassen en afstand houden, hebben meer effect.