Wat weten we hierover?
Hoe werkt de pil?
In de pil (orale anticonceptiemiddelen) zitten hormonen die de eisprong blokkeren. Daardoor kan er geen bevruchting plaatsvinden en kan je dus niet zwanger worden. Door die hormonen kan ook de samenstelling van het bloed veranderen. Dat kan bloedklonters (trombose) doen ontstaan.
Onderzoek naar bloedklonters
Het wetenschappelijk onderzoek naar tromboses wordt moeilijker gemaakt door het feit dat er verschillende soorten pillen bestaan, namelijk de combinatiepil en de progestageenpil. De combinatiepil bevat de vrouwelijke hormonen progestageen en oestrogeen, terwijl de progestageenpil alleen progestageen bevat. Het is vooral het hormoon oestrogeen dat de lever stimuleert om stollingsfactoren aan te maken. Die stollingsfactoren kunnen de bloedstolling beïnvloeden en in zeldzame gevallen een trombose veroorzaken. Door de oestrogenen weg te laten, daalt het risico op tromboses.
Onderzoekers gingen het verband na tussen de pil en hoe vaak trombose of bloedklonters voorkomen (1). Om een antwoord te vinden op hun onderzoeksvraag, voerden de onderzoekers een literatuurstudie uit. Ze vonden 22 waarnemende studies die het risico op bloedklonters nagingen bij personen die de pil gebruiken. De onderzoekers vonden dat het gebruik van de gewone anticonceptiepil het risico op bloedklonters zeer lichtjes verhoogt.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Onderzoek in het verleden toonde al aan dat pilgebruikers een licht verhoogd risico hebben op bloedklonters (2). Van de vrouwen die geen pil slikken, worden er jaarlijks 2 op 10.000 door een trombose getroffen. Dit stijgt bij pilgebruikers tot 3 vrouwen per 10.000 per jaar. Vergelijk dit met het aantal tromboses met het AstraZeneca vaccin, namelijk 0,5 op 10.000 vaccinaties voor België.
Risicofactoren voor bloedklonters
Meerdere factoren kunnen het risico op bloedklonters met de pil verhogen, zoals
- roken;
- overgewicht;
- gebrek aan lichaamsbeweging;
- erfelijke aanleg voor trombosen;
- zwangerschap.
Het risico op trombose is in de zwangerschap 5 tot 6 keer hoger dan bij niet-zwangere vrouwen (3). Net als bij vaccinatie, stelt niemand het nut in vraag van de pil of zwangerschappen, omdat de voordelen groter zijn dan de nadelen.
Het argument “het moet je maar overkomen” geldt eveneens voor de risico’s wanneer je de pil niet neemt, “je moet maar ongewenst zwanger worden”, bijvoorbeeld. Het perfecte voorzorgsprincipe, namelijk geen handelingen of behandelingen toedienen die enig risico op schade kunnen veroorzaken, kan in een aantal gevallen schadelijker zijn. Zo zou het verbieden van de pil leiden tot ongewenste zwangerschappen, en het stoppen van de coronavaccinatie uit angst voor trombose kan leiden tot oversterfte door covid-19. Het verbieden van zwangerschappen zou op termijn trouwens ook meer nadelen hebben.
Conclusie
Pilgebruiksters hebben een licht verhoogd risico op bloedklonters, dat weten we al langer. Dat risico is groter wanneer ze roken of overgewicht hebben. Het gaat om een risico van drie per 10.000 pilgebruiksters per jaar, wat echt zeldzaam is. Je hebt ook een hoger risico op bloedklonters als je zwanger bent of lang in een vliegtuig zit. Deze risico’s zijn zo klein dat de voordelen niet opwegen tegen de nadelen, waardoor het risico op maatschappelijk niveau aanvaardbaar is. Het risico op bloedklonters kwam onder de aandacht na geruchten over bloedklonters na vaccinatie met het AstraZenecavaccin. Dit laatste is ondertussen weerlegd.
