Waar komt deze bewering vandaan?
Dementie is een verzamelnaam voor een aantal aandoeningen waarbij de werking van je hersenen langzaam achteruitgaat. Dat leidt tot geheugenverlies en veranderingen in persoonlijkheid en gedrag. Een internationale groep onderzoekers ging het verband na tussen het beroep en het voorkomen van dementie (1).
De onderzoekers volgden meer dan 100.000 personen gedurende 1,8 miljoen persoonsjaren. Een persoon één jaar volgen telt als één persoonsjaar. Tijdens de opvolging registreerden ze de gevallen van dementie en welk beroep de deelnemers hadden.
Het risico op dementie was 4,8 op 10.000 persoonsjaren bij een intellectueel uitdagend beroep in vergelijking met 7,3 op 10.000 persoonsjaren bij een intellectueel minder uitdagend beroep. Nadat de onderzoekers risicofactoren op dementie zoals alcohol en leeftijd in rekening brachten, was het risico nog steeds 20% lager bij de intellectuele uitdagende beroepen. Bepaalde bloedeiwitten die het risico op dementie verhogen waren ook minder aanwezig bij intellectueel uitdagende beroepen.
Volgens de onderzoekers heeft je beroep een invloed op het voorkomen van dementie.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
In Vlaanderen lijden 131.800 mensen aan dementie en 1.800 mensen aan jongdementie (jonger dan 65 jaar) (2). Door de vergrijzing zullen deze cijfers naar schatting verdubbelen tegen 2060. Het onderzoek naar dementie is niet eenvoudig: het duurt lang voordat iemand dementie ontwikkelt, en er zijn veel risicofactoren op dementie die samen kunnen voorkomen.
Dat laatste is het probleem van deze studie: de studie is waarnemend van aard, waardoor onderzoekers verbanden kunnen vaststellen, maar kan geen oorzaak-gevolgverband aantonen. Dementie komt minder voor bij intellectueel stimulerende beroepen, maar of dit komt door de uitdagingen van het beroep of door gezondere eet- en leefgewoonten geassocieerd met het beroep, is niet duidelijk.
De waargenomen verschillen tussen de beroepen in de studie waren uiteindelijk klein. Dat toont aan dat er waarschijnlijk wel een effect zou kunnen zijn van het beroep, maar dat dat effect beperkt is. Met de gegevens van deze studie was het interessanter geweest om mensen zonder of met weinig risicofactoren op dementie te vergelijken met mensen met meerdere risicofactoren op dementie.
Eerdere studies
In 2020 verscheen een artikel van een groep wetenschappers in het befaamde tijdschrift The Lancet: ze vonden meer dan tien risicofactoren op dementie, gaande van overdreven alcoholconsumptie tot roken, obesitas, luchtvervuiling en gebrek aan lichaamsbeweging (3). Dat opleiding en beroep een rol spelen in het voorkomen van dementie, net als gezonde eet- en leefgewoonten, wisten we ook al dankzij een literatuurstudie uit 2016 (4, 5).
Zoals de wetenschappers in The Lancet benadrukken, moet er meer aandacht gaan naar de preventie van dementie (3). Naast gezonde eet- en leefgewoonten behoren levenslange opleidingen, uitdagende beroepen en gezonde buitenlucht tot het preventiepakket.
Conclusie
Een waarnemende studie toont aan dat dementie minder voorkomt bij mensen met intellectueel uitdagende beroepen. Deze vaststelling is niet nieuw: onderzoekers vonden in het verleden meer dan tien risicofactoren op dementie, gaande van overdreven alcoholconsumptie tot roken, obesitas, luchtvervuiling en gebrek aan lichaamsbeweging. De kennis van deze risicofactoren zou moeten dienen om degelijke preventiecampagnes op te stellen.
