Pijltjes uit granaten in Boetsja teruggevonden voor terugtrekking Russische troepen

Heel wat beweringen over de moorden in Boetsja sijpelen bij ons binnen op het net. Zo worden online twee artikels gedeeld die de Russische verantwoordelijkheid voor de moorden zouden ontkrachten. Satellietbeelden waarop lijken te zien zijn, zouden van 1 april dateren, na de terugtrekking van Russische troepen. Volgens een onderzoek uitgevoerd door de BBC werden de desbetreffende beelden wel degelijk op 19 maart genomen. In een tweede claim zouden het Oekraïense troepen zijn die metalen pijltjes of fléchettes gebruikt hebben op de burgers van Boetsja. Het Oekraïense leger maakt echter geen gebruik van granaten met fléchettes.

6 mei 2022

factcheck (sociale) media maatschappij Oekraine

Verschillende factchecks toonden aan dat de moorden in Boetsja niet in scène gezet zijn en dat de lichamen in de straten van Boetsja lagen toen de Russen het gebied nog bezetten. Berichten afkomstig van Russische media trekken dit in twijfel.

De Maxar satellietbeelden, die de aanwezigheid van de Russen tijdens het bloedbad in Boetsja bevestigen, zijn niet vals. De beelden zijn wel degelijk op 19 maart genomen en niet 1 april.

In verschillende lichamen werden metalen pijtljes of fléchettes gevonden. Deze waren reeds aanwezig voor de terugtrekking van Russische troepen.

De fléchettes zijn waarschijnlijk afkomstig van een artilleriegranaat waarvan we weten dat het aanwezig is in het Russische wapenarsenaal. Het Oekraïense leger gebruikt niet zulke granaten.

SouthFront, een Russisch geregistreerde website, publiceerde op 6 april een artikel met motiveringen om de Russische verantwoordelijkheid in de ‘Bucha Massacre’ te ontkennen. Op 8 april werden deze argumenten overgenomen in een artikel op de website van Frontnieuws. Een tweede, letterlijk vertaald, artikel van SouthFront verscheen 25 april op Frontnieuws.

Een artikel van Nieuwscheckers legt uit hoe websites als Frontnieuws via vertalingen berichten van Russisiche staatsmedia delen en op die manier EU-sancties omzeilen en een Nederlandstalig publiek bereikt.

Buitenlandse en binnenlandse media hebben al uitgebreid bericht over de gebeurtenissen in Boetsja. De consensus is dat het Russische leger verantwoordelijk is voor de vele doden. Om de Russische schuld aan te tonen werd vaak teruggevallen op satellietbeelden van Maxar die de tijdlijn van de lijken tijdens de Russische aanwezigheid in Boetsja moeten bevestigen. Volgens SouthFront en ook Frontnieuws zouden deze satellietbeelden nu echter vals zijn. Ten tweede zouden metalen pijltjes gevonden zijn in de lichamen in Boetsja die afkomstig zouden zijn van Oekraïense artillerie.

Volgens satellietbeelden vonden de moorden in Boetsja plaats doorheen maart

Op het net is al heel wat over het ‘bloedbad van Boetsja’ verschenen, ook via Russische media en staatstelevisie. Zo zou het bloedbad in Boetsja in scène gezet zijn door het Oekraïense leger. Want door lijken te plaatsen zou het Westen en Oekraïne, Rusland dan onterecht met de vinger kunnen wijzen voor oorlogsmisdaden. Volgens Rusland waren de lijken eigenlijk poppen of zelfs acteurs. Oekraïne en het Westen zou echter gefaald hebben in hun opzet volgens Russisch gezinde aanhangers omdat in video’s een zielloos lichaam plots zou bewegen met zijn hand. Verschillende factchecks, zoals van Maldita en AFP, vonden dat op beelden geen bewegende lichamen te zien zijn.

Volgens een andere bewering zou de tijdlijn van de lichamen in de straat niet kloppen met de terugtrekking van de Russen uit Boetsja. Volgens de Russen hebben zij 30 maart al de aftocht uit Boetsja geblazen. In de media werd slechts over meerdere lijken gesproken rond 3 april. Daarmee werd dus de indruk gewekt dat de lijken pas rond 3 april verschenen zijn en dus na de uittocht van de Russen. Een factcheck van Knack legde al uit dat deze claim niet klopt. Een onderzoek van The New York Times op basis van satellietbeelden van het technologiebedrijf Maxar Technologies toonde namelijk aan dat er al minstens 11 lijken lagen in de straten van Boetsja op 11 maart, toen het Russische leger duidelijk nog de stad bezette.

BBC-onderzoek bevestigt echtheid van de satellietbeelden

SouthFront en Frontnieuws trekken nu de echtheid van die Maxar satellietbeelden in twijfel. Zij beweren namelijk dat de beelden niet genomen in maart maar op 1 april. Volgens hen komen de zoninvalshoeken en weersomstandigheden niet overeen met de beweerde datum. Een onderzoek van de BBC weerlegde deze aantijgingen.

Rybar, de bron van SouthFront en Frontnieuws, zegt dat zijn conclusies gebaseerd zijn op een analyse van schaduwen die zichtbaar zijn op de afbeeldingen gedownload uit de Maxar-database. Daardoor zouden datum en tijd waarop de foto genomen is onthuld kunnen worden en dus zijn conclusie 1 april. BBC heeft daarom contact opgenomen met Maxar en zij konden meedelen dat het erop leek dat Rybar de zoekhulpmiddelen voor afbeeldingen verkeerd had gebruikt en dat, indien correct gebruikt, de afbeeldingen duidelijk van 19 maart zijn. De BBC heeft deze analyse ook gecontroleerd door satellietbeelden in deze periode van drie afzonderlijke bedrijven (PlanetLab, Apollo Mapping en Maxar) te vergelijken. Zij hebben vastgesteld dat de lengte van de schaduwen (en dus de hoek van de zon) overeenkomt met de satellietbeelden die gemaakt zijn op de ochtend van 19 maart en niet op 1 april.

Oekraïense leger gebruikt geen granaten met fléchettes

Uit autopsies van de lijken uit de massagraven blijkt duidelijk dat er wel degelijk burgers in Boetsja gedood zijn door het afvuren van kleine metalen pijltjes of fléchettes. Pathologen en lijkschouwers bevestigden aan The Guardian dat er fléchettes gevonden zijn in de lichamen. De kleine pijltjes van zo’n 3 à 4 cm werden gebruikt tijdens de Eerste Wereldoorlog, maar worden nog zelden gebruikt in moderne oorlogsvoering.

Frontnieuws beweert dat de fléchettes ook door het Oekraïense leger afgevuurd kunnen zijn en dat het dus Oekraïense strijdkrachten zijn die de burgers van Boetsja hebben gedood. Chmut, een Oekraïense getuige, vertelde aan The Washington Post dat ze de kleine metalen pijltjes in haar auto gevonden had op de ochtend van 25 of 26 maart, wanneer de Russen dus zeker nog in het gebied aanwezig waren.

Neil Gibson, een wapenexpert bij Fenix Insights group, stelde dat de gevonden fléchettes waarschijnlijk afkomstig zijn van een ‘122 mm 3Sh1’-artilleriegranaat, artillerie waarvan geweten is dat het aanwezig is in het Russische wapenarsenaal. De woordvoerder van de Oekraïnse landmacht Maj. Volodymyr Fito van het Oekraïense landmacht commando bevestigde dat het Oekraïense leger geen granaten gebruikt met fléchettes.

Conclusie

Over de moorden in het Oekraïnse Boetsja verschenen al factchecks van verschillende media die de beelden verifieerden. SouthFront en Frontnieuws proberen deze factchecks te ontkrachten door enerzijds te stellen dat de Maxar satellietbeelden (waar veel factchecks op terugvallen) vals zijn. Een onderzoek van BBC bevestigde echter de accuraatheid van de beelden. Anderzijds beweerden Frontnieuws en SouthFront dat Rusland niet verantwoordelijk zou zijn voor de gevonden fléchettes in de lichamen van de burgers. De fléchettes werden gevonden voor de terugtrekking van Russische troepen en zijn waarschijnlijk afkomstig van een artilleriegranaat waarvan geweten is dat het Russische leger dit gebruikt.

✻

Geraadpleegde Bronnen

Justine Viane

Justine studeerde eerst sociaal werk aan de Artevelde hogeschool en heeft daarna een masteropleiding journalistiek aan de Universiteit Gent gevolgd. Sinds 2022 vervolledigt zij de redactie als factchecker bij Factcheck.Vlaanderen.

✻

Steun ons!