Waar komt dit nieuws vandaan?
Wetenschappers van het Karolinska Instituut in Zweden zochten uit of overgewicht en zwaarlijvigheid in de zwangerschap een impact hebben op het voorkomen van aangeboren afwijkingen (1). Er werd een analyse uitgevoerd op gegevens van 1.243.957 moeders en hun kind. De body mass index (BMI) van de moeder werd berekend op basis van gemeten gewicht en zelf gerapporteerde lengte op 14 weken zwangerschap. De moeders werden vervolgens ingedeeld in categorieën afhankelijk van hun gewicht. Voor obese moeders (BMI > 30) werden nog eens 3 categorieën voorzien: categorie I (BMI 30-35), categorie II (BMI 35-40) en categorie III (BMI >40). Ernstige geboortedefecten werden gedefinieerd als defecten als dusdanig beschreven in een Europees register over geboortedefecten. Bij de analyse werd rekening gehouden met mogelijke beïnvloedende factoren, zoals leeftijd, aantal eerdere zwangerschappen, roken, opleidingsniveau, samenwonend met de vader en land van herkomst. Moeders met zwangerschapsdiabetes werden uitgesloten.
Van de meer dan 1 miljoen kinderen in deze studie had 3,5% een ernstig geboortedefect. Bijna de helft daarvan leed aan aangeboren doofheid. Het voorkomen van een ernstige afwijking nam toe met het gewicht van de moeder: van 3,4% van de moeders met ondergewicht en met normaal gewicht tot 4,7% van de moeders met ernstige obesitas (categorie III). Obesitas in de zwangerschap deed de kans op een ernstig geboortedefect toenemen met 12% (categorie I), 23% (categorie II) en 37% (categorie III). Het risico bleek groter voor jongens dan voor meisjes.
De onderzoekers stellen dat vrouwen met kinderwens beter kunnen streven naar een normaal gewicht om het risico op ernstige afwijkingen bij hun nageslacht te verminderen.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Het is om meerdere redenen belangrijk om zwaarlijvigheid in de zwangerschap te beperken: de kans op complicaties, zoals hoge bloeddruk of zwangerschapsdiabetes, neemt immers toe. Het gewicht van de moeder werd in deze studie slechts op één moment bepaald, namelijk op 14 weken zwangerschap. Het zou interessant zijn te weten in hoeverre gewichtstoename in de loop van de zwangerschap een rol speelt in het voorkomen van geboortedefecten.
Overigens lijkt een toename van het risico van 37% spectaculair, maar in werkelijkheid komt dit neer op een reële risicotoename van 1,3% (van ongeveer 3,4% bij een gezond gewicht naar 4,7% bij ernstige obesitas), wat eerder een bescheiden effect is.
Conclusie
Vrouwen die hun zwangerschap starten met ernstige zwaarlijvigheid hebben iets meer kans op een kind met een belangrijk geboortedefect: de kans stijgt van 3,4% naar 4,7%.
