Waar komt dit nieuws vandaan?
De afgelopen twee jaar is de verkoop van voedingssupplementen met vitamine D sterk gestegen. Wetenschappers ontdekten de vitamine in 1922 in levertraan. Dit kon rachitis, een stoornis in de beendervorming bij kinderen, voorkomen. Vrij snel ontdekten ze dat vitamine D ook in de huid kon aangemaakt worden onder invloed van zonlicht en dat het naast het behoud van gezonde beenderen vele andere functies vervulde in het lichaam.
We kennen twee vormen: vitamine D3 van dierlijke oorsprong en vitamine D2 van plantaardige oorsprong. Uit voedingsonderzoek blijkt dat ongeveer 90 procent van de Belgische bevolking op het einde van de winter een gebrek aan vitamine D heeft.
Volgens aanhangers van voedingssupplementen speelt vitamine D een rol in het voorkomen van bepaalde kankers, depressies, en hart- en vaatziekten. Dezelfde aanhangers benadrukken dat het slechts beperkt voorkomt in de voeding, voornamelijk in vette vis en eieren. Ze menen dat het onmogelijk is om de aanbevolen hoeveelheid van 10 microgram per dag via de voeding te bereiken. Supplementen met vitamine D zijn dus volgens deze aanhangers essentieel voor de ganse bevolking.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Gezonde volwassenen systematisch vitamine D-supplementen aanbevelen, omdat ze lagere bloedwaarden hebben op het einde van de winter, is zinloos. Hier bestaat voldoende onderzoek over. Zo is er het grootschalig onderzoek dat aantoont dat het systematisch bepalen en toedienen van de vitamine bij gezonde volwassenen geen enkel gezondheidsvoordeel biedt (1). Er is nog een andere degelijke overzichtsstudie uit 2017 met betrekking tot meer dan 200 interventiestudies. Deze vond evenmin een aantoonbaar voordeel voor supplementen met vitamine D op vlak van hart- en vaatziekten, obesitas, diabetes, depressies, spierziekten, tuberculose, kanker en zwangerschappen (2).
Overigens zijn bepaalde voedingsmiddelen verrijkt met vitamine D, zoals boter, margarine en ontbijtgranen. Ook kan je lichaam het zelf aanmaken in de zon. In de zomer heb je al voldoende vitamine D na 13 minuten blootstelling aan zonlicht. Volgens de auteurs is dit eveneens voldoende om in de winter geen gebrek op te lopen (3).
Waarom kopen gezonde volwassenen dan zoveel supplementen met vitamine D? Heel wat waarnemende studies tonen een gunstig verband tussen de vitamine en gezondheid, maar deze verbanden zijn geen oorzaak-gevolgrelaties.
Bepaalde risicogroepen hebben wel baat bij vitamine D-supplementen. Met name zwangere vrouwen, ouderen in instellingen, mensen met osteoporose, kinderen onder één jaar en volwassenen met een maag bypass.
Conclusie
Supplementen met vitamine D zijn nuttig voor bepaalde risicogroepen, maar voor gezonde volwassenen zijn er tot op vandaag geen gezondheidsvoordelen aangetoond. Het is niet omdat het vitamine D-gehalte in het bloed laag is in de winter, dat extra vitamine D de gezondheid verbetert. Bovendien zijn heel wat voedingsmiddelen verrijkt met de vitamine.
(3) Rhodes LE, Webb AR, Fraser HI, et al. Recommended summer sunlight exposure levels can produce sufficient (> or =20 ng ml(-1)) but not the proposed optimal (> or =32 ng ml(-1)) 25(OH)D levels at UK latitudes. J Invest Dermatol. 2010 May;130(5):1411-8.
