Waar komt dit nieuws vandaan?
Voor deze nieuwe studie hebben Chinese onderzoekers zich gebaseerd op bestaande gegevens (1). Alle prospectieve cohortonderzoeken en cross-sectionele onderzoeken waarbij onderzoekers het verband tussen ontbijten en overgewicht nagingen, namen ze onder de loep.
Uiteindelijk voldeden 36 cohortonderzoeken en 9 cross-sectionele onderzoeken aan hun vereisten. Zo moesten de cohortstudies minstens een jaar duren en namen ze enkel studies van medium tot hoge kwaliteit op. Vervolgens analyseerden ze de gegevens per soort onderzoek samen. Een analyse van andere analyses noemen we een meta-analyse.
Uit de meta-analyse van de cross-sectionele onderzoeken, waarbij onderzoekers op één bepaald moment zowel de ontbijtgewoonten als het gewicht in kaart brengt, bleek dat niet of zelden ontbijten het risico op overgewicht met 48% doet toenemen.
De meta-analyse van de cohortonderzoeken, waarbij onderzoekers een groep mensen gedurende een bepaalde tijd volgen, leverde een gelijkaardig resultaat. Niet of zelden ontbijten deed de kans op overgewicht toenemen met 48%. Deze resultaten werden niet beïnvloed door de leeftijd, het opleidingsniveau, geslacht of de regio waarin ze het onderzoek uitvoerden.
De onderzoekers concluderen dat ontbijten een belangrijk wapen in de strijd tegen obesitas is (1).
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De American Heart Association kwam in 2017 na een grondig literatuuronderzoek ook tot de conclusie dat ontbijten de kans op overgewicht duidelijk vermindert (2). Deze nieuwe studie met meta-analyse waarin ook recentere onderzoeken zijn opgenomen onderbouwt het mogelijks beschermend effect van ontbijten verder.
Nog meer bevestiging kan komen uit interventiestudies waarbij ze het verband tussen ontbijt en gewicht verder onderzoeken. In een interventiestudie doet de onderzoeker iets dat het leven van deelnemers beïnvloedt, bijvoorbeeld de deelnemer wel of niet laten ontbijten. Dergelijke studies zijn er ook, maar hierin bekijken ze vooral het effect van ontbijten op gewichtsverlies. Dat is een ander uitgangspunt. Uit een recente meta-analyse van deze interventiestudies blijkt dat het nemen van een ontbijt niet leidt tot gewichtsverlies en zelfs soms gewichtstoename kan veroorzaken (3).
De onderzoekers merken zelf op dat de bestaande interventiestudies van lage kwaliteit zijn en dat je de resultaten voorzichtig moet interpreteren. Deze resultaten zijn niet noodzakelijk tegenstrijdig: ontbijten verkleint duidelijk de kans op overgewicht, maar de kans dat je kilo’s verliest door te starten met ontbijten, is eerder klein.
Conclusie
Deze studie bevestigt dat ontbijten de kans op overgewicht verkleint en belangrijk kan zijn in de preventie van overgewicht. Of ontbijten ook helpt om te vermageren, is eerder twijfelachtig en onderzochten ze niet in deze nieuwe studie.
