Waar komt dit nieuws vandaan?
Voorbije zondag sloten we de World Antibiotic Awareness Week af. Ieder jaar in november brengt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de aandacht op ons antibioticabeleid en de antibioticaresistentie. Sinds de ontdekking van antibiotica in 1928 vormt dit de hoeksteen van de moderne geneeskunde. Helaas zorgt het onnodige gebruik ervan tot grote problemen. Volgens schattingen van het European Centre for Disease Prevention and Control veroorzaakte de resistentie tegen antibiotica in 2015 670.000 zieken en 33.000 overlijdens in Europa (1). Vooral zuigelingen onder 12 maanden en ouderen boven 65 jaar zijn hier kwetsbaar voor.
Onderzoekers van de universiteit van Antwerpen coördineerden een groot Europees onderzoek naar lageluchtweginfecties (2). Ze gingen de rol van virussen en bacteriën na bij patiënten die de huisarts consulteerden met klachten van een lageluchtweginfectie. Zestien huisartsenonderzoeksnetwerken in dertien Europese landen onderzochten gedurende drie opeenvolgende winterperiodes samen 3.104 volwassen patiënten. Bij bijna 50% van de patiënten werd een virale oorzaak vastgesteld, voornamelijk rhinovirussen, influenza- of griepvirus en coronavirussen. Bij slechts één op vijf patiënten (21%) werd een van de klassieke gekende bacteriën gevonden als oorzaak van de luchtweginfectie.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Antibiotica werken enkel tegen bacteriën. Als we antibiotica gebruiken om een virale infectie te bestrijden, zoals griep of verkoudheden, werken ze dus niet. Daarentegen dragen ze bij aan antibioticaresistentie. Daarom mogen antibiotica enkel gebruikt worden bij bacteriële infecties.
Bacteriële resistentie kan gedeeltelijk onder controle gebracht worden door enerzijds het antibioticagebruik te beperken, en anderzijds de vermenigvuldiging van bacteriën tegen te gaan. Hoe we dit antibioticagebruik moeten inperken, is geen eenvoudige kwestie. Toch is er reden genoeg om te blijven zoeken naar mogelijke oplossingen, zoals onderzoekers van de universiteit van Gent al deden voor kinderen (3). Helaas kon een speciale test (sneltest) met bloed verkregen via een vingerprik, alsook uitgebreid advies met een folder, het onnodig voorschrijven van antibiotica bij kinderen niet verminderen. Dit toont aan dat er nood is aan een brede aanpak; één interventie zal niet volstaan.
Conclusie
Antibioticaresistentie kost levens. We nemen nog steeds te veel antibiotica, en de oplossingen voor dit probleem liggen niet voor de hand. We zijn alvast benieuwd naar het actieplan van de overheid om antibioticagebruik grondig aan te pakken. Of zorgverleners hierdoor ook minder onnodig antibiotica zullen voorschrijven, is een vraag waar wetenschappers volop een antwoord op zoeken.
Meer lezen over antibiotica en resistentie:
