Waar komt dit nieuws vandaan?
In een recent gepubliceerde meta-analyse hebben onderzoekers de effecten van alcohol op pijn op een rijtje gezet. Ze baseerden zich hiervoor op 18 goed uitgevoerde klinische studies waarbij telkens in een labo-omgeving het effect van alcohol op de pijndrempel en/of de pijnintensiteit werd nagegaan. De 404 deelnemers waren allen in goede gezondheid, overwegend mannelijk en twintiger. Tijdens de testen kregen ze een bepaalde hoeveelheid alcohol of niets. Vervolgens werd gekeken hoe ze reageerden op pijnprikkels die, meestal onder de vorm van elektrische schokjes, werden toegediend.
Omdat de meeste studies klein in omvang waren, hebben ze de verschillende gegevens samen geanalyseerd. Dit verhoogt de bewijskracht van de resultaten. Uit deze zogenaamde meta-analyse blijkt dat bij een bloedalcoholgehalte van 0,79 promille de pijndrempel lichtjes verhoogt en dat 0,82 promille een positief effect heeft op de pijnintensiteit. De score op de pijnschaal daalde van 5,30 zonder alcohol tot 4,05 op tien met alcohol. Het effect zou bovendien dosisafhankelijk zijn: hoe meer alcohol, hoe groter het pijnstillend effect (1).
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Uit deze meta-analyse blijkt dat alcohol in een labo-omgeving een pijnstillend effect heeft bij acute pijn. Dit wil niet automatisch zeggen dat deze effecten ook zullen waargenomen worden in de dagelijkse realiteit. Klinische pijn verschilt namelijk op verschillende facetten van pijn die opgewekt wordt in een experiment. Ook mag niet uit het oog verloren worden dat het overgrote merendeel van de deelnemers jonge mannen waren. Of de effecten hetzelfde zijn bij vrouwen en andere leeftijdscategorieën valt af te wachten. De onderzoekers kunnen ook niet uitsluiten dat steeds meer alcohol nodig is om hetzelfde pijnstillend effect te hebben.
Bovendien is om een positief effect te hebben veel alcohol nodig: 0,8 promille komt overeen met 3 tot 4 standaard glazen alcohol bij mannen en 2 tot 3 bij vrouwen. 0,8 promille is bovendien hoger dan het maximaal toegestane alcoholgehalte van 0,5 promille in het verkeer. Dergelijk gebruik van alcohol leidt snel tot een te hoge inname waarbij de aanbeveling van maximaal 2 consumpties per dag voor mannen en 1 voor vrouwen gemakkelijk overschreden wordt. Teveel alcohol heeft niet alleen negatieve effecten op de geestelijke gezondheid en het sociaal functioneren, het verhoogt ook de kans op leverziekten, bepaalde hartziekten en kankers (2). Het positieve pijnstillend effect weegt dus niet op tegen de negatieve effecten van overmatig alcoholgebruik op lange termijn.
Conclusie
Deze studie toont aan dat alcohol een matig pijnstillend effect heeft. Of het beter werkt dan paracetamol werd niet nagegaan. Alcohol gebruiken als pijnstiller is niet aan te raden.
