Waar komt dit nieuws vandaan?
MS is een ziekte van onbekende oorsprong waarbij het afweersysteem de witte stof rondom zenuwcellen aantast. Naarmate de tijd vordert, neemt de schade aan het zenuwweefsel toe en verergeren de symptomen. Er zijn twee vormen: progressieve MS, met een geleidelijke achteruitgang vanaf het begin, en MS met aanval- en herstelfasen. Deze laatste vorm is veruit de meest voorkomende. Tot nog toe probeert men de ziekte te behandelen door onderdrukken van het immuunsysteem. In de nieuwe klasse van immunotherapeutica zit nu ook een medicijn, ocrelizumab, dat in 2 studies werd uitgetest bij MS-patiënten (1). Het gaat om twee goed opgezette, placebogecontroleerde dubbelblindstudies gefinancierd door farmaceutisch bedrijf Hoffman-La Roche dat ocrelizumab ontwikkeld heeft.
In de studies werden 821 en 835 patiënten met MS (de vorm met aanval- en herstelfasen) opgenomen. Ze kregen ofwel het nieuwe medicijn ofwel de standaardbehandeling (interferon bèta). Alle patiënten werden 96 weken (ongeveer 20 maanden) opgevolgd en er werden MRI-scans van de hersenen genomen om de progressie van de zenuwaantasting in kaart te brengen. Daarnaast werd het aantal aanvallen geteld en beschreven de patiënten hun klachten. Uit de resultaten blijkt dat in beide studies de patiënten behandeld met ocrelizumab minder aanvallen rapporteerden: 0,16 per jaar tegenover 0,29 jaar in de placebogroepen. Bij diegenen die het nieuwe medicijn kregen verergerden de symptomen minder snel en toonden de scans ook veel minder nieuwe letsels (slechts 0,02 tegenover 0,29 en 0,42 in de twee placebogroepen). De nieuwe medicijnen vertoonden wel meer nevenwerkingen en er waren ook meer kankergevallen in de groep behandeld met ocrelizumab.
De onderzoekers besluiten dat de nieuwkomer de progressie van MS mogelijk zal kunnen stopzetten.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De nieuwe medicatie is beloftevol, maar nog steeds in testfase. Vanaf 2017 worden grootschalige en langer lopende studies opgezet om ocrelizumab verder te onderzoeken bij MS. De opvolgperiode van 96 weken is immers vrij kort voor een levenslange ziekte als MS.
Zoals voor andere middelen uit de klasse van immunotherapeutica geldt, zal ook aan deze molecule een zeer duur prijskaartje hangen (reken op tienduizenden euro’s per jaar). Er is ook ongerustheid over de extra kankers in de behandelde groep. Een oorzakelijk verband is nog niet zeker, maar wel waarschijnlijk, omdat ocrelizumab het afweersysteem onderdrukt. Om die reden kwamen ook meer infecties voor in de behandelde groepen.
Conclusie
In de nieuwe klasse immunotherapeutica, die nu al veelbelovend zijn voor diverse kankers, werd een molecule uitgetest die de progressie van zenuwaantasting bij MS veel sterker onderdrukt in vergelijking met bestaande therapieën. Dit geneesmiddel (ocrelizumab) is momenteel nog niet op de markt en wordt vanaf 2017 getest bij grote groepen MS-patiënten.
