Waar komt dit nieuws vandaan?
Wetenschappers van Janssen Pharmaceutica zijn al lang op zoek naar een vaccin tegen hiv. Recent werd een nieuwe testfase afgerond in dit onderzoek, waarbij diverse potentiële vaccins getest werden bij zowel mensen als apen (1). 393 gezonde, volwassen proefpersonen uit verschillende landen, met een laag risico om hiv op te lopen, kregen ofwel één van de mogelijke test-vaccins, ofwel een placebo. Doel was nagaan of hun afweersysteem reageert op de vaccins en of de vaccins goed verdragen werden. De proefpersonen wisten zelf niet of een testvaccin of een placebo kregen. Tegelijkertijd kregen 72 rhesusapen een gelijkaardig behandeling met één van de testvaccins. De apen werden 6 maanden later wel besmet met het hiv-virus. Op die manier wilden de onderzoekers nagaan of het vaccin hiv kan voorkomen. Dat bleek het geval voor één van de testvaccins, toegediend aan 12 apen in totaal: 8 van hen kregen geen hiv dankzij vaccinatie, de andere 4 wel. De resultaten bij de proefpersonen waren eveneens veelbelovend: er waren zeer weinig nevenwerkingen en het meest effectieve testvaccin bleek ook de afweer bij mensen sterk te prikkelen (er werden antistoffen ontwikkeld die hiv theoretisch kunnen binden).
De onderzoekers zijn ondertussen al gestart met een nieuwe studie in Zuid-Afrika, waarbij 2600 jonge vrouwen (sommige met hoog risico op hiv) gerekruteerd worden voor een studie met het veelbelovende testvaccin.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Eén van de geteste vaccins tegen hiv lijkt redelijk te werken bij apen, en wordt bij mensen ook vrij goed verdragen. Dat is positief, maar betekent niet dat we morgen beschikken over een vaccin dat hiv kan voorkomen. Het vaccin moet nu nog getest worden op grote groepen mensen en het zal nog jaren duren vooraleer we de resultaten daarvan kennen. De onderzoekers stellen dat ook in hun publicatie: we moeten niet te vroeg victorie kraaien, geven ze zelf terecht aan. Veilig vrijen mét condoom is en blijft de belangrijkste preventieve maatregel voor hiv.
Dit degelijk gevoerde onderzoek wordt gefinancierd door Janssen Pharmaceutica en uitgevoerd in samenwerking met topwetenschappers uit topuniversiteiten. Zelf zijn de onderzoekers voorzichtig optimistisch: er kan nog steeds van alles misgaan.
Conclusie
Janssen Pharmaceutica werkt aan een vaccin tegen hiv, dat vrij gunstige resultaten geeft bij rhesusapen en goed verdragen wordt door proefpersonen, zo blijkt uit nieuw onderzoek. Het potentiële vaccin wordt nu verder op grote schaal uitgetest en op de resultaten van de volgende fase in het onderzoek moeten we nog enige jaren wachten.
