Waar komt dit nieuws vandaan?
De cijfers komen uit een studie die de evolutie bekeek van de doodsoorzaken over de laatste 10 jaar in de Europese landen (1). Als we alle landen samen bekijken, dan sterft ongeveer de helft van de mensen aan een hart- of vaatziekte en een kwart aan kanker. In sommige landen, waaronder België, Nederland en Frankrijk, sterven steeds minder mensen aan een hart- en vaatziekten. Hierdoor is kanker er op de eerste plaats als doodsoorzaak gekomen.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Er zijn verschillende mogelijke verklaringen voor de terugloop van hart- en vaatziekten: de preventie maatregelen die sinds het midden van de vorige eeuw gepromoot werden werpen hun vruchten af; de behandeling van hartziekten is doeltreffender geworden en maakt dat mensen met een hartaandoening langer leven; de ziekte kan zich ook spontaan (om niet goed gekende reden) minder gaan voordoen.
Het belang van rookstop voor de gezondheid is reeds lang onder de aandacht gebracht. Roken is niet alleen problematisch voor de longen maar het is ook een belangrijke risicofactor voor het optreden van hart- en vaatziekten. Ook passief roken heeft, weliswaar in mindere mate, een nadelig effect. Daarom werd in België en in vele andere Westerse landen een verbod ingesteld op het roken in publieke ruimten.
Wereldwijd zijn er een vijftigtal studies gepubliceerd die het effect van dit rookverbod op de gezondheid bekeken (1). In de meeste ervan ziet men aansluitend op het instellen van het rookverbod een daling van het aantal hartinfarcten met gemiddeld 15%. Het grootste effect is er op plaatsen waar het rookverbod het strengst was. In een recente Belgische studie werd dit ook vastgesteld (2). Vanaf januari 2006, toen het rookverbod op het werk inging, zag men in Vlaanderen vooral bij mensen jonger dan 60 jaar een duidelijke vermindering van het aantal dodelijke infarcten (30% minder bij vrouwen en 13% minder bij mannen).
Het is niet met zekerheid gekend of het indijken van het passief roken de rechtstreekse oorzaak is van de vermindering van het aantal hartinfarcten. Zo was er ook reeds vooraleer het rookverbod van kracht was een daling te zien. Enkele elementen pleiten er voor dat het verband rookverbod/minder infarcten wel degelijk oorzakelijk is: het effect werd in meerder regio’s in vele studies gezien, het effect wordt waargenomen vanaf het ogenblik het verbod in voege kwam en er is een zogenaamd dosis/respons effect: hoe strenger het rookverbod, hoe groter de daling van het aantal hartinfarcten.
Conclusie
Wetenschappelijk onderzoek heeft wereldwijd in diverse regio’s, waaronder België, aangetoond dat het aantal hartinfarcten vermindert nadat een rookverbod ingesteld werd. We weten niet precies hoe groot de rol is die dit rookverbod speelt in de daling van het aantal hartinfarcten.
