Waar komt dit nieuws vandaan?
In Zuid-Korea worden meer dan 30.000 mensen opgevolgd in het kader van een grote gezondheidsstudie, de zogenaamde Kangbuk Samsung Health Study. Tussen maart 2011 en april 2013 kregen alle deelnemers in dit onderzoek een volledige check-up met CT-scan van het hart. Op zo'n CT-scan kan men zien hoeveel kalkneerslag aanwezig is in de bloedvaten. Met het ouder worden gaan bloedvaten meer en meer verkalken (atherosclerose) waardoor ze stilaan vernauwen. Vernauwde bloedvaten kunnen de zuurstoftoevoer naar onder andere het hart in het gedrang brengen, wat de kans op een hartinfarct doet toenemen.
De deelnemers van dit grootschalige onderzoek dienden ook een vragenlijst in te vullen over hun eet- en drinkgewoonten in het voorbije jaar. Daarin werd onder andere gevraagd hoeveel koffie ze per dag dronken. Dat deden de onderzoekers op een 'staal' van iets meer dan 25.000 deelnemers, met gemiddelde leeftijd 41 jaar, hoofdzakelijk mannen. Allemaal mensen zonder gekende hartziekte. Voor die groep werd ook gekeken naar rookgedrag, fysieke activiteiten, lichaamsgewicht, opleidingsniveau, bloeddruk, cholesterol, suikerspiegel, en groenteconsumptie. Men wilde nagaan of er een verband bestaat tussen koffieconsumptie en de hoeveelheid kalkneerslag in de bloedvaten, na uitsluiting van andere factoren die de kans op hartziekte verhogen.
De onderzoekers stelden vast dat diegenen die tussen 3 en 5 koppen koffie per dag dronken 19% minder kalkafzetting hadden in de bloedvatenin vergelijking met mensen die nooit koffie dronken. Dat is geen spectaculair verschil, maar het is wel groot genoeg om toeval uit te sluiten. Men vond geen verschillen voor mensen die minder dan 3 koppen of meer dan vijf koppen koffie per dag drinken in vergelijking met niet-drinkers. Daarop besloten de onderzoekers dat matige koffieconsumptie gepaard gaat met minder kalkafzetting in de bloedvaten en dat laatste is een risicofactor voor hartziekte.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Het is een grootschalig onderzoek, met veel deelnemers, maar de wijze waarop het is uitgevoerd laat niet toe te besluiten dat het hier om een oorzakelijk verband gaat. Het is daarom niet bewezen dat koffie de reden is waarom matige koffiedrinkers minder kalkafzetting hebben in de bloedvaten. Om na te gaan of koffie een effect heeft op de kalkafzetting in bloedvaten, zou men meerdere CT-scans moeten nemen in eenzelfde groep om een evolutie te kunnen zien. Je zou mensen die nooit koffie drinken moeten vragen om een aantal jaren 3 tot 5 koppen koffie per dag te drinken, en een scan nemen bij het begin en op het einde van het onderzoek. Als de kalkafzetting verminderd is, kan je spreken van een koffie-effect. Dergelijk onderzoek is in de praktijk echter niet mogelijk.
In deze studie werd met veel factoren rekening gehouden, maar mogelijk spelen nog andere zaken mee, die we nog niet kennen of die over het hoofd gezien werden. Nog een minpunt is dat de onderzoekers geen onderscheid maakten tussen déca en gewone koffie. Gedecaffineerde koffie schijnt weinig populair in Zuid-Korea. Als het effect inderdaad aan de koffie ligt, dan zou je verwachten dat 1 tot 3 koppen per dag ook al enig effect tonen op de bloedvaten, maar dat blijkt niet zo te zijn.
Er blijven dus nog heel wat vraagtekens en stellen dat koffie gezond is voor het hart, op basis van deze studie, is een brug te ver. Wie zijn hart gezond wil houden, kan beter investeren in wat een bewezen effect heeft: stoppen met roken, voldoende bewegen, je gewicht op peil houden en trachten gezond te eten. Dat werkt altijd!
Conclusie
Deze studie kan niet aantonen dat koffie gezond is voor het hart.
