Is meldonium een wondermiddel voor sporters?

Waar komt dit nieuws vandaan?

Het Wereld Anti-Doping Agentschap (WADA) publiceert jaarlijks een lijst met verboden producten. In de laatste editie werd meldonium voor het eerst opgenomen (1). Uit persberichten bleken de tennisster, maar ook vele andere atleten het middel reeds lang te gebruiken.

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

Wie op zoek wil naar betrouwbare informatie over geneesmiddelen kan op de Amerikaanse website Pubmed terecht. Daar vindt men de meeste gepubliceerde wetenschappelijke studies van enig niveau terug. Dat zijn er momenteel meer dan 25 miljoen. Als we zoeken naar meldonium, vinden we 217 referenties. Daarvan zijn er 125 over studies bij proefdieren en die zijn hier niet relevant. Als we ook onderzoek op de scheikundige eigenschappen van meldonium wegfilteren, dan resten er nog 32 studies. Daarvan zijn er 26 in het Russisch, maar gelukkig voorziet Pubmed de meeste artikels van een Engelse samenvatting. Uiteindelijk blijkt er van de 217 referenties 1 te gaan over een gerandomiseerde klinische studie die het effect van meldonium op lichamelijke prestaties vergelijkt met placebo.

Deze studie werd uitgevoerd bij 512 hartpatiënten uit Letland, Rusland, Oekraïne en Georgië (2). Men onderzocht hoe lang de patiënten een inspanning konden aanhouden. Het resultaat van diegenen die meldonium (in verschillende doses) kregen werd vergeleken met dat van diegenen die een neppil (placebo) kregen. Het beste resultaat werd bekomen met 1000 mg meldonium per dag: deze patiënten konden een halve minuut langer de inspanning volhouden dan de placebogroep.

Het betreft hier een zogenaamde fase 2-studie waarbij gezocht wordt naar de optimale dosis van een nieuwe medicatie. In principe wordt de studie naderhand met deze optimale dosis uitgetest bij een grote groep mensen om te zien of de oorspronkelijke bevindingen zich bevestigen. Van zo’n fase 3-studie vonden we alsnog niets terug. Samen met het bescheiden effect in de fase 2-studie, verklaart dit waarom het middel in Europa of de VS niet geregistreerd is.

Conclusie

Meldonium staat op de zwarte lijst van WADA en sporters mogen het dus niet gebruiken. Punt. Er zijn geen studies die aantonen dat het product werkt bij hartpatiënten. Van het effect op de prestaties van gezonde mensen vonden we geen studies terug.