Waar komt dit nieuws vandaan?
Meerdere televisiezenders en kranten berichtten de afgelopen maanden over het heilzaam effect van een stoelgangtransplantatie. In het programma ‘Topdokters’ op Vier zagen we hoe een patiënt de stoelgang van zijn echtgenote toegediend kreeg ter behandeling van een prikkelbaredarmsyndroom.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De techniek bestaat erin om verdunde stoelgang van een gezonde persoon in de darm van een patiënt te brengen met een sonde langs de mond of de aars. De bedoeling is om de samenstelling van de darmflora (microben die normaal in de darmen en stoelgang zitten) te herstellen. De doeltreffendheid werd slechts voor 1 aandoening aangetoond, namelijk bij patiënten met een hardnekkige Clostridium difficile infectie, een soort ernstige diarree.[ii] Voor vele andere ziekten waarvan men vermoedt dat ze verband houden met een abnormale samenstelling van de darmflora, wordt met deze behandeling geëxperimenteerd. Ofschoon het niet uitgesloten is dat ze voor sommige ervan werkt, zijn er alsnog geen harde bewijzen. Proefdieren blijken vaak beter aan de behandeling te beantwoorden dan mensen.
Ook voor het prikkelbaredarmsyndroom zijn er nog geen harde bewijzen dat de behandeling werkt. De resultaten die men bij een aantal patiënten heeft gezien, doen sommige dokters geloven dat er een gunstig effect is. Goed gecontroleerde studies waarbij patiënten die de behandeling krijgen vergeleken worden met patiënten die deze niet krijgen, zijn er echter niet.[iii]
De vlotte beschikbaarheid van stoelgang heeft er kennelijk toe geleid dat sommige patiënten op eigen houtje thuis de behandeling gaan uittesten. Op YouTube circuleren filmpjes waarop een en ander uitgelegd wordt. Het is geen goed idee om zelf aan de slag te gaan. Niet alleen omdat er over de doeltreffendheid nog veel twijfels bestaan, maar ook omdat het niet gekend is welke risico’s het toedienen van stoelgang inhoudt. Het is niet denkbeeldig dat infecties zoals HIV of hepatitis met de getransplanteerde stoelgang mee overgedragen worden. Een gelijkaardig probleem stelde zich in het verleden in sommige landen ook met bloedtransfusies.
Conclusie
De doeltreffendheid van stoelgangtransplantatie is enkel aangetoond voor de behandeling van hardnekkige diarree als gevolg van een besmetting met Clostridium difficile. Voor andere aandoeningen moet ze als experimenteel beschouwd worden. De risico’s op besmetting met andere microben of virussen zijn onvoldoende gekend.
[ii] van Nood E, Vrieze A, Nieuwdorp M, Fuentes S, Zoetendal EG, de Vos WM, Visser CE, Kuijper EJ, Bartelsman JF, Tijssen JG, Speelman P, Dijkgraaf MG, Keller JJ. Duodenal infusion of donor feces for recurrent Clostridium difficile. N Engl J Med. 2013 Jan 31;368(5):407-15.
[iii] Borody TJ, Paramsothy S, Agrawal G. Fecal microbiota transplantation: indications, methods, evidence, and future directions. Curr Gastroenterol Rep. 2013 Aug;15(8):337.
