Wappert de IS-vlag opnieuw in Syrië?

De rebellen van Hayat Tahrir Al-Sham schieten na hun machtsgreep in Syrië, pistolen de lucht in van een zandkleurige jeep. Zij torsen de IS-vlag, die wappert in de wind. Ze staat op de neus van het voertuig en steekt af tegen de blauwe lucht van Homs, de stad op weg naar Damascus, waar Syrië ooit, in een ver verleden, haar onafhankelijkheid van de Fransen won.

Op X-kanalen zoals ‘DD Geopolitics’ en Jackson Hinkle worden filmpjes getoond van militairen die zwarte IS-vlaggen dragen. Die zijn gehesen tijdens de machtswissel van Bashar-Al-Assad in Syrië. Daar nam het rebellenleger Hayat Tahrir al-Sham op 8 december de fakkel over.

Video uit Syrische stad Latakia

Achter ‘DD Geopolitics’ schuilt Sarah Bils, een voormalig technicus in de Amerikaanse luchtvaart. Op X geeft ze zich uit als ‘Donbass Devushka’ - meisje uit de Donbas - terwijl ze in Amerika geboren werd. Ook wordt ze er door het Amerikaanse Department of Justice van verdacht te hebben bijgedragen aan een datalek van geheime informatie over de Russische oorlog in Oekraïne. Die geeft prijs dat de Oekraïense luchtmacht in de lente van 2023 zou gaan verzwakken. Ook werden dodentallen over de Russisch-Oekraïense oorlog op 5 april gelekt en vervalst via Telegram.

Haar claim dat ‘de IS-vlag in Latakia te zien was’ bereikt op 4 februari 184K views; het beeld wordt door tientallen andere X-accounts gedeeld en ook via Reddit gaat het beeld de wereld rond. Van het beeldmateriaal kunnen we online, bijvoorbeeld via Google of Telegram, niets terugvinden van vóór 10 december 2024.

De video lijkt inderdaad in Latakia gefilmd: de modernistische gebouwen in de video komen overeen met de ‘American street’ of Al Mutanabbi street in Latakia, waar IS tot oktober 2016 territoriale controle had.

Nour al-Din al-Zenki

“Ik was in het gezelschap van Hayat Tahrir Al-Sham toen het arriveerde in Latakia,” aldus Kamal Shahin, onafhankelijk journalist voor onder meer North Press en New Lines. “Om 6u30 ‘s ochtends, op 8 december kwamen ze aan. Daarvoor waren geen HTS-krachten aan de kust. Op 10 december kwamen regimenten van verschillende HTS fracties aan, zoals Ahrah Al-Sham of Nour al-Din al-Zenki.”

“Deze vlag is door hen gehesen op 10 December in Latakia,” vertelt hij. “De locatie was het Al Slyba plein. “Een belangrijke nuance is dat de vlag niet de IS-vlag is,” zegt hij. “De milities Alaqab en Nour al-Din al-Zenki - geen IS - gebruiken deze vlag ook.” Dat laatste soennitische leger, werd in 2019 verslaan door HTS. Ze werd ontbonden gewaand, tot ze dit jaar - in de nasleep van de machtswissel - werd geabsorbeerd in het Syrische ministerie van Defensie onder HTS.

Russia Today

Ook in Homs ging het er turbulent aan toe. Britse blogger ‘The Saviour’ en Jackson Hinkle delen beelden van IS-vlaggen in een rijdend voertuig. ‘The Saviour' doet zich voor als een geopolitiek nieuwskanaal – zo deelde hij al verkeerde beelden over Jemen, Israël en Rusland. Jackson Hinkle was militair. Hij heeft een online TV-show ‘Legitimate targets’, waar hij onder meer Houthi’s interviewt en verklaarde dat Rusland de Russisch-Oekraïense oorlog heeft gewonnen.

‘The Savior’ deelt het filmpje, waarin hij HTS ervan beschuldigt de IS-vlag te hijsen, op 9 december. De beelden die hij verspreidt, dragen het watermerk ‘RT’ - dat staat voor ‘Russia Today', een nieuwskanaal onder rechtstreekse controle van de Russische staat.

Milities aan Al Sham Road, Homs.

Het bericht van RT bereikt ook de Vietnamese actualiteit. Via Google Earth kunnen we zien dat de locatie Homs is, meer bepaald Al-Sham Road aan de ‘President Roundabout’ bij de Universiteit van Homs. We kunnen dit zien aan de typerende Moskee. Ook Moayiad Al Ashqar, hoofdredacteur van onlinepublicatie Hama Today bevestigt de locatie aan Factcheck.Vlaanderen.

‘Aan de muren van Homs’

“Na in Hama te passeren op 5 december, zijn de troepen van Hayat Tahrir Al-Sham doorgestoten naar Homs,” aldus Al Ashqar. De BBC bevestigt dit traject. Eens in het Homs-electoraat, namen de rebellen eerst Rastan en het dorp Talbiseh in op 6 december.

Soldaat met IS-teken in Aleppo © Simon Clement

Via Moayiad Al Ashqar maken we contact met Yasser Abdel-Maleh. Zijn appartement kijkt uit op het President’s Square in Homs, waar hij de doortocht van HTS-militairen dag op dag volgde op zijn balkon. “Ja, dit zijn de revolutionairen en hun families,” zegt hij bij het zien van het rijdende bataljon met geweren in de uitzending van Russia Today. “En de zwarte vlag heb ik ook gezien, natuurlijk. Maar die draagt geen speciale betekenis voor de mensen hier.” Aldus onze bron. “De inzittenden werden gewoon omhelsd door hun familie in het publiek,” er was geen tumult of rumoer over. “Ze zijn geen IS-leden, als dat is wat je denkt.”

Tawhiedvlag

Hij herkent delen van zijn familie in de Jeep en stemt in om te vragen waarom ze de IS-vlag droegen. Dan legt hij een getuigenis af.

“Toen ze eerst Homs binnenkwamen, probeerden ze de ‘Tawhied’ te printen (’God is één, en er is geen andere god dan Hij’).” Ze hebben dit opgezocht op het internet en zo per ongeluk de IS-vlag afgedrukt,” aldus Abdel-Maleh. “Je kan zien dat de vlag nieuw is. Toen ze passeerden bij het volgende checkpoint van HTS, werden ze geforceerd om het te verwijderen en hebben ze de witte vlag in de plaats gezet.”

HTS in Damascus

Hayat Tahrir Al-Sham bemant de stadsranden van Homs, zo bevestigt een artikel van AP, waarin ook IS-kentekens onder de militairen zijn vastgesteld. Volgens de BBC stootten de rebellen na Homs door naar Damascus. Daar kwamen ze aan op 8 December, zo zegt CNN. De Syrische fotograaf Amjad Eshtei, die er woonachtig is, getuigt: “Toen HTS Damascus binnenkwam, was dat vrij chaotisch,” aldus Eshtei. “Maar ik herinner me scherp de witte vlaggen die ze rezen terwijl Al-Sharaa (Al Jolani, het hoofd van HTS, red.) de grote Moskee binnenstapte. De zwarte vlag hebben we in Damascus niet gezien.”

Die witte vlag wordt in Syrië de ‘Islamitische vlag’ genoemd en is hetzelfde als die van de Taliban. “Die wappert tot in Idlib,” aldus fotojournalist Simon Clement, die van 14 december tot 29 december 2024 naar Syrië trok. Hij levert beeldmateriaal aan uit de Noordwestelijke stad en uit Aleppo, waar hij soldaten spotte met insignes met de typerende IS-typografie. Ook heeft hij er een Taliban-vlag zien wapperen in Idlib - het noordwesten van Syrië.

Vlag met Taliban-typografie in Idlib © Simon Clement

De ‘witte vlag’ hierboven vertolkt net zoals de IS-vlag de shahada, een courant gebed uit de Koran. Ook vertoont ze gelijkenissen met de nationale vlag van Saoedi-Arabië. “Als we vragen stelden bij deze vlaggen, werd ons gezegd dat die symboliek hier eigen connotaties kent,” aldus Clement.

Conclusie

Beelden van rijdende milities met IS-vlaggen in Syrië duiken op online via pro-Russische kanalen. De beelden komen uit de steden Homs en Latakia en werden op 9 en 10 december gecreëerd, conform het traject dat het rebellenleger van HTS aflegde tijdens hun overwinningsrit in Syrië. Ooggetuigen in beide steden zagen de zwarte vlag tijdens HTS-stoeten na de val van Assad.