Waar komt dit nieuws vandaan?
Het gaat hier over een onderzoek van de Britse Universiteit van Reading uit 2013 dat deze week werd opgepikt en massaal gedeeld werd op sociale media, waarna het opnieuw door een aantal kranten werd opgenomen. De studie is gebaseerd op experimenten met ratten. Drie groepen met elk 8 ratten kregen dagelijks ofwel champagne, ofwel een niet-alcoholische drank, ofwel een andere alcoholische drank (1). De drank werd in het voeder gemengd gedurende 6 weken. Na die periode werden alle ratten 8 keer losgelaten in een doolhof waarin voedsel verstopt werd. De onderzoekers wilden weten of de champagneratten de weg in het doolhof beter onthielden dan de andere ratten. De champagneratten vonden iets vaker hun weg naar het voedsel (gemiddeld 5,29 van de 8 keer) in vergelijking met de niet-alcoholische ratten (gemiddeld 3,5 keer) en de ratten die een andere alcoholische drank hadden gekregen (gemiddeld 4 keer).
De onderzoekers suggereerden dat bepaalde anti-oxidanten, die wel aanwezig zijn in champagne en niet in andere dranken, het geheugen van de champagneratten verbeterde. Na de proef werden de ratten gedood en hun hersenen werden onderzocht. In de hersenregio die gelinkt wordt aan het geheugen vonden de onderzoekers een verhoogde concentratie aan bepaalde eiwitten die een rol spelen in de groei van hersencellen.
De onderzoekers concludeerden dat bepaalde anti-oxidanten die typisch voorkomen in champagne bepaalde eiwitten in het geheugencentrum van ratten aanzetten tot groei.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Dit onderzoek gaat over slechts 24 ratten, niet over mensen. Je kan dus zeker geen conclusies trekken voor het menselijk geheugen. De ratten kregen een bepaalde hoeveel champagne per gram lichaamsgewicht die, vertaald naar mensenmaat, zou overeenkomen met ongeveer 3 glazen per week.
Stel dat de anti-oxidanten in de champagne ook een impact zouden hebben op bepaalde eiwitten in het menselijk brein, dan kan je daar nog lang niet uit afleiden dat dit enig effect van betekenis zou hebben, zoals bijvoorbeeld het voorkomen van dementie of de ziekte van Alzheimer. Bij dit soort veronderstellingen, zoals ze uiteindelijk in diverse media verschijnen, worden heel wat stappen overgeslagen.
Overigens was het effect van champagne op het gedrag van de ratten zeer beperkt: het verschil met niet-alcoholische dranken was lichtjes beduidend (significant), maar het verschil met andere alcoholische dranken was zelfs verwaarloosbaar klein.
Conclusie
Hier worden veronderstellingen gemaakt op basis van enkele experimenten met ratten. De studie in kwestie geeft geen enkele aanwijzing dat champagne dementie zou kunnen voorkomen bij mensen.
