Kan een nieuwe bloedtest vijf kankers in één keer opsporen?

Waar komt dit nieuws vandaan?

Het gaat om een laboratoriumproef, uitgevoerd in een lab in de Verenigde Staten, waarbij wetenschappers het DNA analyseerden in 184 stalen van kankerweefsel en dat vergeleken met DNA van 34 stalen normaal gezond weefsel (1). Het is immers bekend dat kanker ontstaat door het ontsporen van genetisch materiaal in de cellen. Aan de hand van complexe analyses ontdekten ze dat voor 5 types kanker (van baarmoeder, longen, darm, borst en maag) een bepaald signaal, namelijk hypermethylatie van het gen ZNF154, veel vaker voorkomt dan in gezond weefsel. Dit genetische signaal, een soort handtekening van de betreffende tumoren, kan worden opgespoord in het bloed. De onderzoekers geloven dat ze op het spoor zijn van een nieuwe biomerker (gemethyleerd ZNF154) die zou kunnen dienen als basis voor een nieuwe screeningstest voor diverse kankers.

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

Het gaat om een eerste bevinding uit een labo: dat betekent dat we nog veraf zijn van een bruikbare test, als die er al van komt. Stel dat de onderzoekers gelijk hebben, dan zijn er nog een aantal voorwaarden te vervullen. Zo’n bloedtest moet extreem betrouwbaar zijn en mag geen valspositieve of valsnegatieve resultaten geven, anders maak je mensen onnodig ongerust of stel je ze onterecht gerust. Zo’n test moet ook efficiënter zijn dan bestaande opsporingstesten, zoals mammografie voor borstkanker of stoelgangonderzoek voor darmkanker, anders is het geen investering waard. Overigens is het niet altijd waar dat vroegtijdige opsporing van kanker automatisch de overlevingskansen verbetert. Voor longkanker bijvoorbeeld, is de prognose zelden gunstig, en dan kan je je afvragen welk nut het heeft om het eerder te weten.

Kankerscreening leidt tot angst en ongerustheid. Vooraleer een nieuwe test gelanceerd wordt, moet zeer goed afgewogen worden of die echt nuttig is.

Conclusie

Onderzoekers zijn een nieuwe biomerker op het spoor voor diverse kankertypes. Of er ooit een bloedtest van komt die in één keer 5 kankers kan identificeren, blijft een open vraag.