Waar komt dit nieuws vandaan?
Sommige mensen blijven lang na een besmetting met het SARS-CoV-2-virus vage klachten hebben: ze hebben weken tot maanden last van vermoeidheid, kortademigheid, geur- en smaakverlies, vergeetachtigheid en/of concentratieproblemen. Tot nog toe werd hiervoor geen biologische basis gevonden die de klachten zouden kunnen verklaren. Daarom werd ook gedacht aan andere verklaringen, zoals de impact van de coronamaatregelen, het sociaal isolement, de onzekerheid en dergelijke.
Amerikaanse onderzoekers werpen nieuw licht op de zaak. Ze deden een zeer grondige analyse van het immuun- en hormoonsysteem van 215 personen (gemiddelde leeftijd 45,7 jaar, 68% vrouwen) op zoek naar mogelijke verschillen tussen personen met langdurige covidklachten minstens 400 dagen na de oorspronkelijke infectie met SARS-CoV-2, en een vergelijkbare controlegroep.
Op de diverse metingen lieten ze ingewikkelde computerprogramma’s los. Uit hun analyse weerhielden ze verschillen in antistoffen tegen diverse virussen, in wittebloedcellen, lymfecellen… Maar één verschil viel het meeste op: personen met langdurige covidklachten hebben duidelijk lagere hoeveelheden van het stresshormoon cortisol. Daarnaast hadden ze ook vaker een opflakkering van eerder doorgemaakte herpesinfecties en waren er tekenen van een chronische ontstekingsreactie.
De onderzoekers besluiten dat het immuunsysteem van personen met langdurige covidklachten verstoord is, wat wijst op een mogelijke biologische verklaring van deze klachten.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Het nieuws werd voorafgegaan door een andere grootschalige studie die stelt dat een op de acht Nederlanders langdurig klachten heeft na een coronabesmetting. Dit besluiten Nederlandse onderzoekers na een analyse van de gezondheidsgegevens van 13.000 Nederlanders. Zij vergeleken hierbij de klachten van mensen voor en nadat zij covid-19 hadden. Klachten die vaker voorkwamen na een covidbesmetting zijn pijn op de borst, verlies van reuk en smaak, vermoeidheid en spierpijn (2).
Beide studies samen versterken de hypothese dat een infectie met SARS-Cov-2 kan leiden tot een verstoring van het immuunsysteem, met een verlaging van de cortisolspiegel. Een verlaging van het hormoon cortisol is echter niet eigen aan covid, maar zien we bijvoorbeeld ook bij personen met het chronischevermoeidheidssyndroom (CVS, fibromyalgie) (3). Bij CVS-patiënten heeft de cortisolconcentratie verhogen geen impact op de klachten.
De vraag is of het vinden van een mogelijk biologisch mechanisme enig verschil maakt voor personen met langdurige covid. De behandeling blijft op dit moment symptomatisch en bestaat uit een revalidatieprogramma op maat van het individu, zoals het tegengaan van spierverlies met behulp van een kinesitherapeut en een oefenprogramma, gezonde voeding, voldoende rust en psychologische ondersteuning (4).
Conclusie
Uit nieuw onderzoek blijkt dat personen met langdurige covidklachten een verstoord immuunsysteem hebben, in het bijzonder een lagere concentratie van het stresshormoon cortisol. Of dit zal leiden tot een nieuwe therapie voor deze klachten is echter twijfelachtig. Ook personen met CVS en fibromyalgie hebben verlaagde cortisolspiegels, wat tot nu toe niet geleid heeft tot een bevredigende behandeling. Dit nieuwe inzicht biedt wel een mogelijke verklaring en dus een houvast voor mensen met aanslepende klachten na covid. De focus van de therapie blijft op dit moment een individueel aangepast revalidatieprogramma.
