Waar komt dit nieuws vandaan?
Mexicaanse onderzoekers voerden een reeks experimenten uit op ratten (1). Ratten zijn nachtdieren: ’s nachts is hun lichaam actief en overdag in rustmodus. Via een maagsonde kregen de dieren boter toegediend: ofwel in hun rustperiode (overdag), ofwel in hun actieve periode (’s nachts). Bij sommige ratten werd ook schade toegebracht in het deel van de hersenen dat het slaap-waakritme regelt. Daardoor hadden ze geen rust-activiteitscyclus meer. Een deel van de ratten werd, in plaats van 12 uur, 36 uur in het donker gehouden. Zo bestudeerden de onderzoekers de invloed van het licht.
Het triglyceridenlevel van de ratten die overdag boter toegediend kregen was maar liefst dubbel zo hoog als dat van de ratten die ’s nachts gevoederd werden. Een hoog aantal triglyceriden, dit zijn vetten die in het bloed circuleren, leidt tot een groter risico op hart- en vaatziekten, zoals een hartaanval. De dieren die 36 uur in het donker gehouden werden, vertoonden dezelfde verschillen. Licht heeft dus geen invloed op het vetgehalte. Enkel de ratten waarvan de hersenen geen dag-nachtritme meer regelden, hadden overdag hetzelfde triglyceridenlevel als ’s nachts.
De conclusie luidde dat het deel in de hersenen dat verantwoordelijk is voor het slaap-waakritme zorgt voor een hoger vetgehalte na eten in de rustperiode.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Vele studies hebben al een verband aangetoond tussen nachtwerk en gezondheidsproblemen, zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten en slaapstoornissen. Een recent onderzoek uitgevoerd door de Gezondheidsraad van Nederland (2) komt eveneens tot die conclusie. Het risico neemt toe naarmate men meer jaren nachtwerk verricht.
De studie die in dit artikel wordt besproken onderzoekt niet de effecten van langdurig nachtwerk op de gezondheid. Men probeert het precieze mechanisme te achterhalen van een verhoogd vetgehalte na het innemen van een maaltijd tijdens de nacht.
Er zijn enkele minpunten aan dit onderzoek. Zo is het niet zeker dat de effecten op mensen dezelfde zijn als deze op ratten. Het feit dat ratten nachtdieren zijn en mensen niet, maakt het nog moeilijker om juiste conclusies te trekken. Daarnaast werd enkel pure boter toegediend. Mogelijk kunnen andere soorten voedsel het vetgehalte op een andere manier beïnvloeden.
We kunnen stellen dat we best eten op momenten waarop het lichaam in actieve modus verkeert. Een copieuze maaltijd vlak voor het slapengaan is af te raden. Nachtwerkers moeten proberen het risico op gezondheidsproblemen te reduceren: een gebalanceerd dieet, regelmatige beweging en niet roken.
Conclusie
Het is al langer bekend dat mensen die gedurende lange periodes ’s nachts werken, meer kans hebben op hart- en vaatziekten. Deze studie wijt dit aan ’s nachts eten, maar dit werd enkel getest bij ratten. Of dit ook voor mensen geldt, is helemaal niet aangetoond.
