Waar komt dit nieuws vandaan?
De ‘Strong Heart Study’ is een Amerikaans onderzoek (1) met ruim 4500 deelnemers in de leeftijd van 45 tot 74 jaar. De studie is uitgevoerd bij mensen van Indiaanse origine, waarvan gekend is dat ze een grote kans hebben om diabetes te ontwikkelen. Alle deelnemers werden tussen 1989 en 1992 onderzocht en gevraagd hoeveel kopjes koffie zij per dag dronken. Personen die nog geen tekenen vertoonden van diabetes - 1141 mannen en vrouwen - werden gemiddeld 7,5 jaar opgevolgd. Zij werden in 6 groepen ingedeeld, op basis van het aantal kopjes koffie dat ze per dag dronken. Bij aanvang van het onderzoek dronken 111 personen geen koffie. In deze groep kregen 24 mensen diabetes. Tweëennegentig personen dronken ten minste 12 kopjes per dag en hiervan kregen 8 personen diabetes. Per groep werd voorts berekend hoeveel kans zij hadden om diabetes te krijgen, waarbij werd gecorrigeerd voor verstorende factoren zoals leeftijd, geslacht, rookgedrag, alcoholconsumptie, body mass index (BMI) en of diabetes in de familie voorkomt.
De kans op diabetes bij koffiedrinkers werd afgezet tegen de kans op diabetes bij mensen die nooit koffie drinken. Dat leidde tot volgende vaststellingen. Wie 1 tot 2 koppen koffie per dag drinkt, heeft 7% minder kans op diabetes dan wie nooit koffie drinkt. Met 3 tot 4 koppen per dag zakt het risico op diabetes al met 13%. Met 5 tot 7 koppen per dag bedraagt de risicoreductie 28%. Met 8 tot 11 koppen per dag loop je 22% minder risico en met 12 of meer koppen zelfs 67% minder risico.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De spectaculair verminderde kans om diabetes te ontwikkelen is bijna te mooi om waar te zijn en waarschijnlijk een overschatting van het effect van koffie. Opvallend is de sterke risicodaling in die groep die het meeste koffie dronk, ten opzichte van de groep die ook veel, maar net iets minder koffie dronk. Er is geen goede verklaring voor de bevinding dat de kans van personen die 12 kopjes koffie per dag drinken zoveel lager zou zijn dan van personen die 11 kopjes per dag drinken. Het is wel mogelijk dat personen die meer dan 12 kopjes koffie per dag dronken op andere factoren verschillen van de andere deelnemers. Daarnaast is de groep personen die 12 kopjes koffie per dag drinkt zo klein dat de analysemethode aan kracht verliest en er een risico bestaat op toevalsbevindingen.
Tot slot, omdat de studie werd uitgevoerd bij een Indiaanse bevolkingsgroep met een hoog risico op diabetes, is het onwaarschijnlijk dat dit ook geldt voor andere bevolkingsgroepen. Wat zegt de literatuur hierover? In 2009 verscheen een systematisch literatuuroverzicht waarin alle voorgaande studies naar het effect van koffiedrinken op diabetes werden samengenomen (2). De analyse bevatte ruim 450.000 personen. Hieruit bleek dat het drinken van koffie de kans op diabetes verlaagt met 7% per kopje. Daaruit kan men echter niet concluderen dat personen die 12 kopjes koffie per dag drinken 12 keer 7% (84%) minder kans hebben op diabetes. Uit dit literatuuroverzicht bleek eveneens dat het effect van koffie sterker blijkt in studies met minder deelnemers (minder dan 5.000) vergeleken met grotere studies.
Conclusie
Het drinken van koffie kan de kans op diabetes type 2 verlagen, maar minder extreem dan de bovengenoemde percentages.
