Waar komt dit nieuws vandaan?
Amerikaanse onderzoekers maakten gebruik van de langlopende Nurses’ Health Study, dat is een studie die sinds 1989 meer dan 100.000 Amerikaanse verpleegsters opvolgt: de deelneemsters vullen om de 2 jaar een uitgebreide vragenlijst in over hun leefgewoonten en gezondheid. Sommige vragen worden slechts één keer gesteld, zoals de vraag naar het bioritme: bent u een ochtendtype, avondtype, eerder een ochtendtype of eerder een avondtype, of geen van beide. De vrouwen die deze vraag hadden beantwoord werden geselecteerd en daaruit werden nog eens die vrouwen afgezonderd die geen depressie hadden of geen antidepressiva hadden genomen. Over deze selecte groep, in totaal 32.470 vrouwen, gaat de nieuwe studie (1). De vrouwen werden gedurende 4 jaar opgevolgd en na die tijdsspanne hadden 2.581 vrouwen, overwegend uit de oudere groep, een depressie ontwikkeld. De onderzoekers onderzochten of er een verband bestaat tussen het ontwikkelen van een depressie en het bioritme. Ze vonden dat vrouwen die hadden aangegeven een ochtendmens te zijn en vroeg op te staan, iets minder risico (0,88 keer) liepen op een depressie in vergelijking met vrouwen die noch ochtendtype noch avondtype waren. Men vond geen verschil tussen deze laatste groep en echte avondtypes. De onderzoekers besluiten dat vrouwen van middelbare leeftijd die zich ’s ochtends op hun best voelen, mogelijk iets minder risico lopen om een depressie te ontwikkelen.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De studie heeft heel wat mankementen. De vraag naar het bioritme werd slechts één keer gesteld. Er was een eerder zwak verband (factor 0,88) tussen vroeg opstaan en minder risico op depressie. Omgekeerd, vond men geen verband tussen laat opstaan en meer depressies. Heel wat omstandigheden kunnen de slaap verstoren bij vrouwen op middelbare en oudere leeftijd, waaronder de menopauze, aanwezigheid van kleinkinderen, zorgen, enzovoort. Wie minder goed slaapt, geraakt ’s ochtends minder vlot uit bed. Een verstoord slaappatroon kan ook een teken zijn van een beginnende depressie, die mogelijk nog niet duidelijk was bij de start van de studie. Opvolging van slechts 4 jaar is ten slotte erg kort om veel conclusies te kunnen trekken.
Conclusie
Deze studie, met heel wat methodologische mankementen, stelt vast dat vrouwen van oudere leeftijd die ’s morgens vlot uit de veren kunnen, iets minder risico lopen op depressie. Ze vindt echter geen verband tussen langer blijven liggen en meer risico op depressie. Geen boodschap om van wakker te liggen dus. Waarschijnlijk gaat het om een toevallig verband.
