Waar komt dit nieuws vandaan?
In januari 2019 publiceerden Britse gynaecologen een nieuwe richtlijn over het gebruik van gecombineerde hormonale anticonceptie (1). Deze anticonceptiemiddelen bevat twee soorten hormonen: oestrogeen en progestageen. Ze bestaan als ‘de pil’, een pleister of een vaginale ring. Klassieke (standaard)schema’s volgen de 21/7 dagen-methode. Gedurende 21 dagen slik je een pil en de volgende 7 dagen niet (pilvrije week). Deze schema’s zijn ontwikkeld om iedere maand een bloeding uit te lokken en zo de natuurlijke menstruatiecyclus na te bootsen, hoewel dit geen echte menstruatie is. Dit klassieke schema zou er gekomen zijn om de kerk te paaien, die anticonceptie als een zonde beschouwt en wenst dat de natuurlijke cyclus zo getrouw mogelijk gevolgd wordt.
Op basis van verschillende overzichtsartikelen bestudeerden de auteurs van de nieuwe richtlijn nauwkeurig de voor- en nadelen van het doornemen van de pil, zonder stopweek. De maandelijkse bloeding in de pilvrije week biedt geen gezondheidsvoordeel. De alternatieve schema’s hebben wel voordelen: minder bloedingen, minder pijnlijke bloedingen, minder hoofdpijn en minder stemmingswissels. Een nadeel is dat je onregelmatig tussentijds bloed kan verliezen, vooral bij verlengde en continue pilinname. Dat is vervelend, maar niet schadelijk, en het vermindert de werkzaamheid niet.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
De betrouwbaarheid van de pil is bij een juist gebruik erg hoog: de kans op een zwangerschap is minder dan 0.1% per jaar. De hormonen in de pil (of pleister of ring) zorgen ervoor dat er geen eisprong meer plaatsvindt, dat zaadcellen niet meer door het slijm van de baarmoederhals geraken en dat een bevruchte eicel zich niet in de slijmvliesbekleding van de baarmoeder kan nestelen.
Alternatieve inname naast het klassieke 21/7-schema zijn: een verkorte pilvrije week van 4 dagen (21/4-schema), verlengd pilgebruik van 3 pilstrips (3 x 21 pillen na elkaar) en dan pas een stopweek, en een continu schema zonder stopweek. De werkzaamheid van deze schema’s is voldoende bewezen en ze zijn minstens even betrouwbaar. Het gevaar bij een pilvrije week is dat als je na die 7 dagen vergeet de pil te herstarten, de kans bestaat dat de eierstokken weer actief worden. Bij het verkorten van de pilvrije week of het doornemen van de pil bestaat dat risico minder of niet.
Als je de pilvrije week overslaat, neem je wel meer hormonen in. Het is bekend dat hormonale anticonceptie het risico op bloedklonters (trombose) en hart- en vaatziekten licht verhoogt, vooral bij vrouwen die ouder zijn dan 35 jaar en/of roken. Ook het risico op borstkanker is iets hoger. Hiernaast is de kans op baarmoeder- en eierstokkanker iets lager. Studies die het klassieke schema met de alternatieve schema’s vergelijken, vinden geen extra risico’s als je de pilvrije week inkort of de pil doorneemt (2). Er zijn ook geen negatieve effecten op de suikerwaarden, bloeddruk en bloedstolling.
Dat de maandelijkse bloeding nodig is om gezond te zijn of ‘om te baarmoeder te reinigen’ is een hardnekkige mythe. Bloedverlies wanneer je de pil neemt, heeft niets met menstruatie te maken. Een bloeding in de pilvrije week is ook geen bewijs dat je niet zwanger bent.
Conclusie
Je mag de pil (of pleister of vaginale ring) gewoon doornemen zonder hormoonvrije periode. Voor sommige vrouwen met ernstige menstruatiegebonden klachten kan dit een hele opluchting zijn. De maandelijkse bloeding in de pilvrije week is niet nodig om gezond te blijven. De verhoogde hoeveelheden aan hormonen die je binnenkrijgt, geven volgens de huidige wetenschappelijke gegevens geen bijkomende risico’s.
Meer weten over anticonceptie en de pil?
