Waar komt dit nieuws vandaan?
In Nederland loopt filosofe Mariane van Dijk in de belangstelling: ze probeert zoveel mogelijk in de voetsporen te treden van de bewoners van het Stenen Tijdperk; daarom mijdt ze cosmetica en zeep, loopt tot diep in de winter blootvoets en volgt een zogenaamd paleo-dieet bestaande uit onbewerkte groenten, fruit, noten, vis en
vlees. Deze rage om te eten als holbewoners is niet echt nieuw. Eén van de
promotoren is Frits Muskiet, een Nederlandse prof, schreef er in 2005 al een artikel over: ‘U bent wat eet, maar u moet weer worden wat u at’ (1). Hij bouwde vooral verder op onderzoek van Loren Cordain (2). De meeste artikels zijn niet gebaseerd op vergelijkend onderzoek. Het paleodieet of holbewoners-dieet is in 2013 het meest gegoogled door mensen die op zoek zijn naar een vermageringsdieet. Het dieet bestaat uit ingrediënten die bekomen worden uit jacht en visvangst, zoals vlees en vis, en voeding dat kan worden ‘verzameld’ zoals eieren, noten, fruit, groenten en kruiden. Het regime is dus gebaseerd op de vermoedelijke eetgewoonten van onze verre voorouders, toen er nog geen landbouw of domesticatie van dieren bestond. Zo was het in de paleolithische periode zo’n 10.000 jaar geleden. In die periode waren er nog geen granen, zoals tarwe of rogge en dus ook geen bloem, evenmin zuivelproducten (melk, kaas), aardappelen, geraffineerde suiker of andere bewerkte voeding noch zout. Er bestaat geen uniek paleo-dieet maar grofweg kan men stellen dat het een dieet is rijk aan eiwitten (vlees, vis,...) en arm aan koolhydraten (brood, aardappelen, pasta,..), veel fruit, groenten, noten en dierlijke vetten. Voorstanders zeggen dat dit dieet beter aangepast is aan onze constitutie, zeg maar DNA-plan en dat het dus gezonder is dan de doorsnee voeding die wij nuttigen. Zij wijzen er op dat onze voorouders bijvoorbeeld geen graan en afgeleiden aten (brood, pasta’s) en evenmin melk of kaas. Ons DNA is sindsdien nauwelijks veranderd en dus kunnen we maar beter die oude gewoonte aanhouden. Zij stellen dat daarmee de kans op een aantal welvaartsziekten zoals zwaarlijvigheid, diabetes, hart- en vaataandoeningen en kanker verminderen (3). De enige studie waar ze zich op baseren is een observationele studie met een 20-tal mensen die gedurende korte tijd zo een dieet volgden (4). Ze verloren gewicht en hun bloeddruk daalde wat. Maar wat vooral opviel was dat hun dieet minder calorieën bevatte dan wat ze normaal aten. Er kan niet worden aangetoond dat de effecten aan het specifieke paleo-dieet te wijten waren; een dieet met minder calorieën en met weinig zout zou waarschijnlijk even efficiënt geweest zijn.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Het paleodieet biedt meerdere voordelen. Het zet aan om minder geraffineerde producten en meer fruit en groenten te eten. Als de consumptie van voeding met hoog caloriegehalte daalt, vermager je makkelijker en voorkom je een aantal welvaartsziekten als diabetes. Het dieet is simpel: je moet geen calorieën tellen. Zelfs als je eens zondigt, pluk je er nog de vruchten van (bv gewichtsverlies), zodat het makkelijk is om het vol te houden. Wat er tegen pleit is vooral dat de gezondheidsclaims niet wetenschappelijk onderbouwd zijn. Het is gebaseerd op een zeker gissen naar de vroegere voedingsgewoonten. Het hoge vleesgehalte druist helemaal in tegen de voorschriften van een modern gezond dieet waar veel vlees juist wordt afgeraden en die wel wetenschappelijk onderbouwd zijn. Ook het bannen van granen en zuivelproducten gaan recht in tegen de klassieke voedingsdriehoek die model staat voor een gebalanceerde voeding. Daarenboven is een hoge eiwit-inname duur én belastend voor het milieu.
Conclusie
Het paleodieet is eenzijdig. Er kunnen tekorten ontstaan van sommige nuttige voedingsbestanddelen (het bevat bijvoorbeeld zeer weinig kalk). Een aangepaste versie die meer granen en zuivelproducten zou toestaan, zou een beter idee zijn. Een voordeel is dat je meer groenten, fruit en noten eet. Wie in de voetsporen van de holbewoner wil stappen, kan beter zijn lichamelijke activiteit nabootsen eerder dan zijn eenzijdige dieet. Holbewoners hadden namelijk geen auto, ze deden alles te voet.
(3)http://www.nhs.uk/news/2008/05May/Pages/Cavemanfaddiet.aspx
(4)Österdahl M, Kocturk T, Koochek A, Wändell PE. Effects of a short-term intervention with a paleolithic diet in healthy volunteers. Eur J Clin Nutr 2008; 62:682–685
Een goede vrije tribune die hier omtrent verscheen van Geert Magiels: http://www.standaard.be/cnt/dmf20130710_00654525
Andere bron: http://www.nhs.uk/livewell/loseweight/pages/top-10-most-popular-diets-review.aspx#paleo-diet
