Waar komt dit nieuws vandaan?
De overleving van iemand die door kanker getroffen wordt, is afhankelijk van het soort kanker dat hem treft, maar ook van het land waar hij woont. De meeste mensen met schildklierkanker zijn 5 jaar later nog in leven, terwijl de vooruitzichten heel wat minder rooskleurig zijn voor iemand met long- of maagkanker. Terwijl de kans dat een Poolse man met prostaatkanker na 5 jaar nog leeft 35% lager ligt dan bij zijn gemiddelde landgenoot, is dit voor Vlaamse mannen slechts 10% lager. Wat de overleving van patiënten met prostaat- en longkanker betreft, behoren we in Vlaanderen tot de absolute top in Europa. De cijfers komen uit het tijdschrift Lancet Oncology (1), dat de 5-jaarsoverleving van de meest courante kankers in de Europese landen publiceerde.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Verschillende kranten brachten dit nieuws en zochten bij experten naar een verklaring waarom de 5-jaarsoverleving van mensen met kanker in Vlaanderen voor de meeste kankers hoger ligt dan in andere West-Europese landen. Er wordt terecht verwezen naar de hoge levensstandaard, de vlotte toegankelijkheid tot de gezondheidszorg, de goede infrastructuur en de gunstige terugbetalingsvoorwaarden van antikankermedicijnen. Een minder overtuigende verklaring is dat onze artsen meer geneigd zouden zijn om nieuwe behandelingen met een twijfelachtig effect toch uit te proberen.
In een andere krant klinkt het dat we de goede cijfers te danken hebben aan onze doorgedreven kankerscreening en vroegtijdige diagnose. Voor sommige kankers kan vroegtijdige ontdekking een voordeel zijn, maar dat geldt zeker niet voor alle kankertypes. Zo blijkt dat screening op prostaatkanker met de PSA-test geen effect heeft op de 5-jaarsoverleving. Of je screent of niet screent, zelfs na 10 jaar maakt het geen verschil in overleving.[i] Het zorgt natuurlijk wel voor goede statistieken. Hoe meer mannen je behandelt met een goedaardige vorm van prostaatkanker - men spreekt dan van ‘overbehandeling’ -, hoe beter de 5-jaarsoverleving.[ii] Sommige auteurs zijn van mening dat overbehandeling zich ook kan voordoen bij borstkanker, schildklierkanker en bij kankers die toevallig ontdekt worden en waarvan men niet weet of ze ooit problemen zullen veroorzaken.[iii]
Conclusie
Door enkel te kijken naar de 5-jaarsoverleving van de mensen bij wie kanker vastgesteld werd, kun je de kwaliteit van de kankerbehandeling in een bepaalde regio niet beoordelen.
[ii] Autier P, Boniol M, Héry C, Masuyer E, Ferlay J. Cancer survival statistics should be viewed with caution. Lancet Oncol. 2007 Dec;8(12):1050-2.
[iii] Esserman LJ, Thompson IM Jr, Reid B. Overdiagnosis and overtreatment in cancer: an opportunity for Improvement. JAMA. 2013 Aug 28;310(8):797-8.
