Vaccinatieverplichting in Oostenrijk tijdelijk opgeschort

Volgens de Nederlandse website Dissident zou de invoering van de verplichte vaccinatie in Oostenrijk geen effect hebben gehad op de vaccinatiegraad. In de hoofdstad Wenen zou de verplichting zelfs geleid hebben tot een daling. We kunnen vaststellen dat bij de aankondiging van de eerste lockdown voor ongevaccineerden, meer Oostenrijkers naar de vaccinatiecentra trokken. Sinds eind november zien we echter een daling in het aantal dagelijkse vaccinaties. Deze dalende trend zette zich ook verder door na de inwerkingtreding van de verplichte vaccinatie op 5 februari.

14 maart 2022

Sinds eind november daalt het aantal dagelijkse vaccinaties in Oostenrijk. Ook na de invoering van de eerste fase van de verplichte vaccinatie op 5 februari zette de daling zich verder.

Er werd nog niet overgegaan tot vaccinatiecontroles en het uitschrijven van boetes. Gevangenisstraffen waren sowieso uitgesloten.

Niet alle regels zijn sinds 5 maart afgeschaft. Wel zijn er versoepelingen, maar niet in het hele land.

De vaccinatieplicht werd niet afgeschaft, maar op 9 maart wel tijdelijk opgeschort.

Een artikel op de Nederlandse website Dissident, gedeeld op sociale media, maakt 3 beweringen over de coronamaatregelen in Oostenrijk:

De vaccinatieverplichting zou geen effect hebben op de vaccinatiegraad
Vaccinweigeraars riskeerden boetes tot 7200 euro en een gevangenisstraf
Oostenrijkse regering schafte op 5 maart de vaccinatieplicht en 1-2-3G regels af

EFFECT VERPLICHTE VACCINATIE OP VACCINATIEGRAAD IS BEPERKT

Dissident baseert zich voor de eerste bewering op een artikel uit de Oostenrijkse krant Kronen Zeitung. De krant vermeldde dat er geen verplicht vaccinatie-effect heerst in Oostenrijk. Sinds de verplichte vaccinatiewet van kracht ging op 5 februari zou er zelfs sprake zijn van een daling in het aantal gevaccineerden onder de Weense bevolking.

De cijfers van Our World in Data tonen dat het aantal dagelijks toegediende dosissen eind november het hoogst ligt, met de piek op 26 en 27 november. Deze stijging valt samen met de beslissing van de overheid om vanaf 15 november ongevaccineerden in lockdown te houden.

Vanaf 5 februari ging de eerste fase van de vaccinatieverplichting van start, waarbij mensen herinnert werden om zich te vaccineren, maar waarbij dit nog niet gecontroleerd werd. Ook tijdens deze fase zien we dat deze dalende trend van dagelijkse vaccinaties zich verder zet. Op 4 februari had 75,9% van de Oostenrijkse bevolking ten minste 1 dosis gekregen. Op 13 maart was dit 76,2%. Het aandeel met een tweede dosis steeg met 1 procentpunt en drie dosissen met 2 procentpunten.

Aandeel gevaccineerden per dosis in Oostenrijk (bron: ORF)

De grafiek hieronder toont het aantal vaccinaties per dag voor de laatste maanden. Na de aankondiging van de vaccinatieverplichting steeg het dagelijks gemiddelde voor een tijdje. Daarna daalde dit aantal verder, ook na ingang van de maatregel op 5 februari.

Geregistreerde vaccinaties per dag in Oostenrijk (bron: ORF)

Ook in Wenen zien we een daling van het aantal toegediende vaccinaties per dag na 5 februari. Op 4 februari had 75,4% van de Weense bevolking een eerste shot toegediend gekregen. We zien ook hier een lichte toename: op 13 maart had zo’n 75,8% zijn eerste dosis gekregen.

Aandeel gevaccineerden per dosis in Wenen (bron: ORF)

Uit de cijfers blijkt dat 73% van de Oostenrijkse bevolking volledig en 2,5% gedeeltelijk gevaccineerd is. Dit betekent dat ongeveer 25% van de bevolking besloot om geen vaccin te nemen. Oostenrijk behoort daarmee tot de middenmoot in Europa.

NIET ALLE CORONA-REGELS ZIJN SINDS 5 MAART OPGEHEVEN

Volgens het artikel zou de Oostenrijkse regering vanaf 5 maart 2022 alle regels opheffen. Heel wat regels vallen weg, maar volgens de officiële Oostenrijkse website van het ministerie van Sociale Zaken en Volksgezondheid blijft onder andere de mondmaskerplicht gelden op essentiële plaatsen zoals supermarkten en het openbare vervoer. Bij het binnenkomen van Oostenrijk geldt de 3G-regel (Genezen, Getest, Gevaccineerd) nog steeds, eenmaal in Oostenrijk moet je geen certificaat meer voorleggen. Deze landelijke versoepelingen zijn geen vaststaand gegeven want zo blijft Wenen alsnog vasthouden aan strengere coronamaatregelen zoals de 2G-regel voor de horeca en ook de strengere FFP2-maskervereiste blijft van kracht.

Oostenrijk was het eerste Europese land dat een verplichte vaccinatie invoerde voor de gehele volwassen bevolking. Ongeveer een maand later, op 9 maart, werd deze verplichte vaccinatie voor alle volwassenen tijdelijk opgeschort, omdat de ‘aantasting van de grondrechten’ niet langer kon gerechtvaardigd worden volgens minister Karoline Edtstadler. Dit betekent echter niet dat de verplichte vaccinatie afgeschaft wordt en de wet kan opnieuw geactiveerd worden wanneer de omstandigheden dat vereisen. Na drie maanden zal men de beslissing opnieuw evalueren.

OOSTENRIJK MAAKTE GEEN ‘JACHT’ OP VACCINATIEWEIGERAARS

In het Dissident artikel wordt verder ook verwezen naar eerdere berichtgeving waarbij de Oostenrijkse regering arbeidskrachten zou inhuren om ‘jacht’ te maken op vaccinatieweigeraars.

Oostenrijk besloot om tijdens de pandemie in 3 fases te werken. In de eerste fase vanaf februari gold er nog geen boetesysteem, maar was bedoeld om mensen nog de kans te geven om zich te vaccineren. In de tweede fase, die vanaf 15 maart zou ingaan, zouden autoriteiten zoals politieagenten dan wel controles kunnen uitvoeren en boetes uitdelen. Onder controles vallen bijvoorbeeld sporadische wegcontroles. De tweede fase is nooit uitgerold waardoor er geen boetes voor ongevaccineerden uitgeschreven zijn. Pas in een derde fase zou de vaccinatiestatus van iedereen verzameld worden.

In tegendeel tot wat Dissident beweert, riskeerde een vaccinatieweigeraar op geen enkel moment een celstraf van 12 maanden. Op de website van het ministerie staat te lezen dat “in geen enkele procedure een vervangende vrijheidsstraf wordt opgelegd” (“In keinem Verfahren wird eine Ersatzfreiheitsstrafe verhängt”). Een factcheck van Knack concludeerde eerder al dat de boetes meestal 600 euro waren en in beroep konden oplopen tot maximaal 3.600 euro.

BESLUIT

Hoewel de eerste ingrijpende lockdownmaatregel voor ongevaccineerden volgde met een toename van de vaccinatiegraad, zien we dit effect niet terug na de invoering van de verplichte vaccinatie. Sinds eind november daalde het aantal dagelijkse vaccinaties steeds meer en de verplichte vaccinatie bracht daar geen verandering in. De vaccinatieplicht is intussen tijdelijk opgeschort.

Oostenrijk is gedurende de tweede fase nooit overgegaan tot het bestraffen van vaccinweigeraars. Er werden geen boetes uitgedeeld en gevangenisstraffen waren sowieso uitgesloten. Sinds 5 maart zijn inderdaad heel wat coronaregels vervallen. Dit geldt echter niet voor heel Oostenrijk, want zo blijft de hoofdstad Wenen voorlopig nog vasthouden aan strengere maatregelen.

✻

Geraadpleegde Bronnen

Justine Viane

Justine studeerde eerst sociaal werk aan de Artevelde hogeschool en heeft daarna een masteropleiding journalistiek aan de Universiteit Gent gevolgd. Sinds 2022 vervolledigt zij de redactie als factchecker bij Factcheck.Vlaanderen.

✻

Steun ons!