Waar komt dit nieuws vandaan?
Onderzoekers van Edinburgh en Kopenhagen voerden een reeks experimenten uit in laboratoriumschaaltjes en bij proefmuizen (1). Ze wilden nagaan of de pijnstillers paracetamol en ibuprofen veilig zijn in de zwangerschap, door hun impact te meten op kiemcellen van voortplantingsweefsel van geaborteerde foetussen. Voor het labo-onderzoek werden uit dit foetale weefsel, gebruikt met toestemming van de moeders, de kiemcellen van eierstokken en teelballen verwijderd, in laboschaaltjes gebracht en gedurende 7 dagen blootgesteld aan paracetamol, ibuprofen of placebo. Toevoeging van de pijnstillers verminderde het aantal kiemcellen voor zowel eierstokken als teelballen met ongeveer een kwart tot de helft. Voor het dierexperiment werden de voorlopercellen van teelballen en eierstokken uit het menselijk foetaal weefsel ingeplant bij proefmuizen, die werden blootgesteld aan de pijnstillers, in doses die overeenkomen met de maximale dosis die aan mensen gegeven wordt. Ook in dit geval verminderde het aantal kiemcellen bij de muizen die een pijnstiller kregen.
De onderzoekers besluiten dat zowel paracetamol als ibuprofen het aantal kiemcellen voor teelballen en eierstokken significant vermindert.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
Uit deze goed uitgevoerde studies kan men geen conclusies trekken voor zwangere vrouwen, want het gaat om laboproeven en dieronderzoek. Dergelijk onderzoek is ook niet uitvoerbaar bij mensen, want het zou onethisch zijn om zwangere vrouwen bloot te stellen aan hoge doses pijnstillers om te kijken welk effect dit heeft op het nageslacht.
In deze nieuwe studie verminderde het aantal kiemcellen op korte termijn. Het is best mogelijk dat een soort herstel optreedt na stopzetten van de blootstelling aan pijnstillers, wat niet onderzocht werd.
Bij ons wordt paracetamol beschouwd als een veilige pijnstiller voor zwangere vrouwen, met het advies om hem enkel te gebruiken als het echt nodig is. Deze studie verandert niets aan dit advies.
Conclusie
Bij labotests en dieronderzoek blijken de pijnstillers paracetamol en ibuprofen het aantal foetale cellen dat geprogrammeerd is om uit te groeien tot eierstokken of teelballen, te verminderen op korte termijn. Daaruit kan je geen conclusies trekken over gebruik van deze pijnstillers in de zwangerschap en hun effect op vruchtbaarheid op lange termijn. Het advies voor zwangere vrouwen wijzigt niet: gebruik zo weinig mogelijk pijnstillers in de zwangerschap en kies voor paracetamol als het echt nodig is.
